Czynniki ewolucyjne

Czynniki ewolucyjne:

– zmienność

– dryf genetyczny

– izolacje

– dobór naturalny

– akces ekologiczny

Zmienność – występowanie zróżnicowanych form w obrębie gatunków.

2 typy zmienności:

1.zmienność niedziedziczna (środowiskowa, fluktuacyjna)

2.zmienność dziedziczna – przekazywana z pokolenia na pokolenie, zależy od puli genowej populacji

**Pula genowa – suma wszystkich genów, wszystkich osobników wchodzących w skład populacji

2 rodzaje:

**Rekombinacyjna – polega na tworzeniu różnych kombinacji już istniejących gatunków. U podłoża zmienności rekombinacyjnej leży proces rozmnażania się płciowego.

Źródła zmienności rekombinacyjnej:

– losowe łączenie się osobników do rozrodu

– losowe łączenie się gamet

– losowe rozchodzenie się chromosomów w czasie tworzenia się gamet (mejoza)

– zjawisko crossing over

– transpozony (skaczące geny) – odcinki DNA, które mogą zmieniać swoje położenie w genomie (cała zawartość DNA w komórce)

**Mutacyjna – skutek mutacji, zmiana w genach, powstają nowe

Źródła:

– mutacje genowe (punktowe)

– mutacje chromosomowe strukturalne

IZOLACJA – każda bariera uniemożliwiająca swobodne krzyżowanie się osobników i wydawanie płodnego potomstwa

2 typy:

1.izolacja prezygotyczna – uniemożliwiają łączenie się gamet i powstanie zygoty

1. a) przestrzenna (geograficzna) – każda bariera przestrzenna, np. morze, rzeka
2. b) czasowa (fenologiczna) – jeżeli osobniki są w różnym czasie dojrzałe płciowo
3. c) ekologiczna – barierą jest żerowanie w różnych niszach ekologicznych (miejscach)
4. d) etologiczna – nierozpoznawanie zachowań godowych przez osobniki
5. e) mechaniczna – jest konsekwencją niedopasowania narządów kopulacyjnych
6. f) fizjologiczna gamet – jedna z komórek rozrodczych jest rozpoznawana jako antygen

2. 2. izolacja postzygotyczna – zygota powstaje, dochodzi do zapłodnienia
3. a) dochodzi do zapłodnienia, ale nie dzieli się
4. b) zarodek obumiera w poszczególnym okresie rozwoju
5. c) organizm przechodzi okres rozwoju, ale nie jest zdolny do rozrodu (jest bezpłodny)

DRYF(T) GENETYCZNY – jest to losowe przemieszczanie się genów w obrębie populacji.

Allele każdego genu w określonej populacji z określoną częstotliwością (frekwencją). Każda zmiana częstotliwości występowania alleli utrwalona jest w kolejnych pokoleniach przez dryf genetyczny, jest zmienną ewolucyjną.

EFEKT ZAŁOŻYCUELA  – polega na odłączeniu niewielkiej grupy osobników od populacji macierzystej. Na nowym terenie staje się ona założycielem nowej populacji w której dryf genetyczny utrwala częstotliwość alleli grupy założycielskiej, a nie populacji wyjściowej (macierzystej).

EFEKT WĄSKIEGO GARDŁA – przyczyną wyizolowania niewielu osobników jest katastrofa naturalna i tylko nieliczne osobniki przeżyją i one dają początek nowej populacji.

AKCES EKOLOGICZNY – obszar (środowisko) w którym są dogodne warunki do występowania danej formy, a w naturalnej ta forma nie występuje

PRAWO RÓWNOWAGI GENETYCZNEJ HARDY’EGO – WEINBERGE

P²+2pq+q²=1                    p + q = 1

p – oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia allela dominującego

p² – oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia homozygoty dominującej

q – oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia allelu recesywnego

q² – oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia homozygoty recesywnej

2pq – oznacza prawdopodobieństwo wystąpienia heterozygoty