Nikotynizm to już choroba cywilizacyjna. Osobę ,,puszczającą dymka’’ możemy spotkać wszędzie. Coraz częściej zapominamy także o tym, że nałóg ten prowadzi do stopniowej i powolnej degeneracji organizmu. I choć z pozoru nie jest poważną chorobą to nowotwory złośliwe, rozedmy płuc, osteoporoza, zawały serca, udary mózgu, POChP, wrzody żołądka już tak, a właśnie palenie papierosów je powoduje!
Palisz? Koniecznie przeczytaj ten artykuł. Nie? Też polecam przeczytać poniższy tekst, choćby po to aby móc ostrzec najbliższych, przyjaciół i znajomych.
Czy zastanawiałeś/aś się kiedyś co znajduje się w dymie z papierosa? Zawiera on prawie 4000 związków chemicznych z czego aż 40 jest rakotwórczych! Jest on kompleksem gazowo-płynno-stałym, a znajduję się w nim, m.in., alkohol metylowy powszechnie znany pod nazwą denaturat, aceton czyli składnik farb i rozpuszczalników, amoniak, który jest składnikiem nawozów mineralnych, arsen znany jako silna trucizna, benzopiren, który jest związkiem rakotwórczym, butan – jak wszyscy wiedzą gaz napędowy, chlorek winylu, który również ma właściwości rakotwórcze czy ciała smołowate o podobnych właściwościach, cyjanowodór bardziej znany pod nazwą kwasu pruskiego, DDT czyli składnik wykorzystywany przy preparatach do zabijania owadów. Ale to niestety nie wszystko… Znajdują się w nim także fenole (niszczą nabłonek oskrzeli), kadm (silnie trujący metal), kwas glikolowy (środek toksyczny), metan (trujący gaz ziemny), naftyloamina (posiada właściwości rakotwórcze), nikotyna, polon (pierwiastek rakotwórczy), tlenek węgla znany wszystkim pod nazwą czad czy toluidyna i uretan, które także mają właściwości sprzyjające powstawaniu nowotworów. Pamiętajmy, że wszystkie te składniki są wchłaniane do naszego układu oddechowego, a w niewielkim stopniu pozostają w ślinie.
Toksyczne składniki dymu tytoniowego uszkadzają mechanizmy obronne układu oddechowego, a te znajdujące się we krwi rozprowadzane po całym organizmie. Największa ilość substancji dochodzi do serca, wątroby, nerek, mózgu i innych dobrze ukrwionych narządów.
PRZYCZYNY PALENIA TYTONIU:
Przyczyn palenia ,,fajek’’ może być wiele, nie są one konkretnie sformułowane i stwierdzone. Każda jednostka posiada indywidualne powody dla których pali. Jedno jest pewne odpowiedzialne jest za to proces uzależnienia bo to przez niego sięgamy po papierosa, a przyczyną zażywania tytoniu jest powód dla którego po raz pierwszy sięgnęliśmy po używkę.
Powody te są różne, niektórzy sięgnęli po papieros z powodu ,,mody’’, aby spróbować, przez nacisk otoczenia, aby zabić czas, bo rodzice palili – zasmakowało im, spodobało się i uzależnili się.
Jednak czy dojdzie do uzależnienia zależy od osobistych predyspozycji i cech osobniczych organizmu, ale także wzorce rodzinne, środowisko.
Istnieją dwie podstawowe grupy przyczyn palenia tytoniu:
PSYCHOSOCJOLOGICZNE
– w tym przypadku spożywanie w ten sposób nikotyny i innych toksycznych substancji ma służyć jako czynność ułatwiająca nawiązywanie kontaktów, powodująca bycie ,,cool’’, pomagająca w przezwyciężeniu dystansu czy po prostu jako rozrywka,
FARMAKOLOGICZNE
– tytoń oddziałuje na układ nerwowy w sposób stymulujący lub uspokajający.
Można wyróżnić jeszcze przyczyny społeczno-kulturowe, które związane są z promowaniem palenia we filmach, serialach, mediach, przez gwiazdy, wzorce palaczy wśród rodziny i znajomych, ogólna dostępność środków tytoniowych, styl życia itd.
SKUTKI PALENIA PAPIEROSÓW:
Skutkiem palenia papierosów czy toksycznego działania składników w nim zawartych są szeroko pojęte zmiany ogólnoustrojowe oraz postępujące niszczenie poszczególnych narządów. Miejmy na uwadze, w momencie sięgania po papierosa, że osoby uzależnione od nikotyny, a nawet te, które raz po raz sięgają po nikotynę 20-krotnie częściej niż osoby niepalące chorują na rozedmy płuc, przewlekłe zapalenie oskrzeli, raka płuc i krtani czy inne choroby związane z paleniem tytoniu. Pamiętajmy, że także umieralność na raka płuc osób zażywających te toksyczne substancje jest prawie 15-krotnie większa!
Kolejną ważną informacją jest zwiększenie ryzyka nagłej śmierci sercowej spowodowanej właśnie tym uzależnieniem – dwukrotnie u mężczyzn, pięciokrotnie u kobiet.
Zawał serca, natomiast u osób cierpiących na tę jednostkę chorobową wystąpić może o 10 lat wcześniej niż u osoby nieuzależnionej! Pamiętajmy jednak, że jeśli po zawale przestaniemy palić ryzyko wystąpienia kolejnego zawału serca spowodowanego paleniem papierosów zmniejsza się o ok. 50 %, jednak osoby nadal palące prawdopodobnie narażone są na kolejny, nawet w bardzo małym odstępie czasu zawał.
Równie często spotykana jest choroba palaczy – POChP czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc. Charakteryzuje się ona ograniczonym przepływem powietrza przez drogi oddechowe co prowadzi do silnych duszności podczas których człowiek może nawet umrzeć – udusić się. Ma ona charakter stale pogłębiający się, a jej objawy nigdy nie są do końca uleczalne. Jest ona czwartą przyczyną zgonów spowodowanych pośrednio przez uzależnienie od tytoniu.
Naczyniopochodny udar mózgu w większości przypadków związany jest z wcześniejszym paleniem papierosów, jednak zaprzestanie palenia zmniejsza jego ryzyko.
Poza tym nikotynizm podwyższa ciśnienie krwi, powoduje zmiany miażdżycowe w tętnicach szyjnych, raka pęcherza moczowego i nerek, nadżerki, owrzodzenia i zrogowacenia w błonie śluzowej układu pokarmowego, zaburzenia perystatyki jelit, utratę apetytu, częste biegunki i zaparcia, bolesne skurcze jelit czy raka żołądka lub trzustki, wargi, jamy ustnej, gardła, przełyku, a nawet szyjki macicy!
Musimy pamiętać także, że palenie papierosów nie korzystnie wpływa również na nasze komórki nerwowe. Są one szczególnie podatne na działania toksyn zawartych w dymie tytoniowym. Powoduje on głównie osłabienie działania receptorów naszych zmysłów. Bardzo długa konsumpcja przetworów tytoniowych powoduje nawet do całkowitego zaniknięcia zmysłu smaku i powonienia, z czasem po zaprzestaniu palenia zmysły zazwyczaj powracają, ale bardzo rzadko do stanu pierwotnego.
LECZENIE NIKOTYNIZMU:
Na rynku istnieje wiele środków farmakologicznych, które mają sprzyjać rzuceniu palenia. Farmaceuci i lekarze proponują nam specjalne gumy do żucia czy plastry przyklejane na skórę. Taka terapia zaspokaja głód nikotynowy i wpuszcza do naszego organizmu niewielkie dawki nikotyny.
Proponowane są także metody behawioralne. Ich celem jest wzmocnienie motywacji oraz samokontroli osoby uzależnionej.
Specjaliści proponują nam również terapię grupową, która pomaga w pozbyciu się nałogu, ale istnieje również wiele metod niekonwencjonalnych, które nie są jednak potwierdzone przez naukowców. Należy do nich m.in., akupunktura, hipnoza, płyny do płukania ust itd.
Byli palacze chwalą jednak także codzienne i regularne uprawianie sportu – warto aby do towarzystwa zaciągnąć bliską osobę, np. przyjaciółkę.
NAJWAŻNIEJSZA JEST JEDNAK SILNA WOLA – KTÓREJ TAK CZĘSTO NAM BARKUJE!
UZALEŻNIENIE OD NIKOTYNY, A CIĄŻA:
Dym tytoniowy jest szczególnie szkodliwy na rozwój płodu i stan zdrowia noworodka. Właśnie dlatego matki, które spodziewają się dziecka powinny zaprzestać palić! Pamiętajmy, że trujące substancje wchłaniane są do krwi i wraz z nią przedostają się do organizmu dziecka rozwijającego się w brzuchu kobiety. Dostarczenie płodowi toksycznych substancji niekoniecznie wiąże się jednak z paleniem papierosów przez matkę, ale np. z biernym wdychaniem dymu tytoniowego. Należy nie zapominać jednak, że także po urodzeniu dziecka trzeba unikać sytuacji w których dziecko może być narażone na oddychanie dymem papierosowym.
A jakie patologie wiążą się z przedostawaniem się dymu do płodu w okresie prenatalnym? Najbardziej znana jest obniżona waga urodzeniowa dziecka i niższa punktacja w skali Apgar, ale równie często występuje przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, przedwczesne oddzielenie łożyska, łożysko przodujące, poronienie samoistne, przedwczesny poród, hipotrofia płodu oraz zespół nagłej śmierci niemowlęcia.
Jednak palenie papierosów przez kobiety ciężarne, a także inne sytuacje w których dym z papierosów przedostaje się do płodu mogą powodować także odległe konsekwencje zdrowotne u dzieci. Do najbardziej powszechnych należą: choroby alergiczne, infekcje dróg oddechowych, nowotwory, osłabienie pamięci i inne.
BIERNE PALENIE:
Polega ono na tym, że mimo iż nie wkładamy papierosa do ust to jesteśmy narażeni na wdychanie dymu tytoniowego, który wypuszczają z ust nasi znajomi czy najbliżsi. W naszym kraju ok. 60 % dorosłych osób i 45 % dzieci i młodzieży jest narażone na bierne palenie.
I ono stanowi niebezpieczeństwo dla naszego zdrowia. Powoduje ono np. zmiany w poziomie fibrynogenu czy cholesterolu. Dzięki temu osoby biernie palące mają wyższy współczynnik zapadania na choroby sercowo-naczyniowe. Taki sposób palenia zwiększa także kilkakrotnie zapadanie na choroby związane z układem oddechowym, zapalenie ucha środkowego, raka płuc itp.
DLACZEGO PALENIE TYTONIU JEST PROBLEMEM SPOŁECZNYM?
Spożywanie nikotyny jest problemem nie tylko społeczności polskiej (choć w naszym kraju codziennie po papierosa sięga 10 milionów osób, a liczba ta stale rośnie), ale całego świata. Nikotynizm można nazwać obecnie chorobą wieku, cywilizacyjną, globalna! Mimo wielu kampanii antynikotynowych i prozdrowotnych spożywanie nikotyny staje się zjawiskiem kulturotwórczym.
Problemem nie jest tylko palenie papierosów, ale także spożywanie nikotyny pod różnymi postaciami. Istotne jest również sięganie po pierwszego ,,szluga’’ przez osoby coraz młodsze, tak naprawdę będące jeszcze dziećmi. A najgorsze w tym nałogu jest to, że palacz szkodzi nie tylko sobie, ale także osobom bliskim, w swoim otoczeniu.
PODSUMOWUJĄC:
Pomimo wielu działań edukacyjnych i promocyjnych podejmowanych na całym świecie w celu zmniejszenia liczby osób sięgających po papierosa, skala tego zjawiska nie zmniejsza się – przeciwnie, ona stale rośnie. Nie bagatelizujmy skutków nikotynizmu – napisy na paczkach od papierosów nie są wyssane z palca!
