Gady – zwierzęta zmiennocieplne

1 1 407
Gromada: Gady (Reptilia)
Grupa: synapsydy
Podgromada: Synapsydy (gady ssakokształtne Synapsida)
Rząd: Pelikozaury (†Pelycosauria)
Rząd: Terapsydy (†Therapsida)
Grupa: zauropsydy
Podgromada: Anapsydy ( Anapsidia)
Rząd: Kaptorynomorfy (†Captorhinomorpha)
Rząd: Żółwie (Chelonia)
Podgromada: Diapsydy (Diapsidia)
Rząd: Ichtiozaury (†Ichthyosauria)
Rząd: Tekodonty (†Thecodontia)
Rząd: Krokodyle (Crocodilia)
Rząd: Pterozaury (†Pterosauria)
Nadrząd: Dinozaury (†Dinosauria)
Rząd: Dinozaury gadziomiednicze (†Saurischia)
Rząd: Dinozaury ptasiomiednicze (†Ornitischia)
Rząd: Zauropterygie (†Sauroterygia)
Rząd: Łuskonośne (Squamata)
Rząd: Rynchocefale (Rhynchocephalia)
  • Gady to zwierzęta zmiennocieplne, do współcześnie żyjących zaliczamy: hatterie, jaszczurki, krokodyle, węże, żółwie.
  • Ich przodkami są płazy. Najstarszym przedstawicielem gadów był kaptorynomorf.
  • W karbonie podzieliły się na synapsydy i zauropsydy.

Budowa i funkcje życiowe gadów

Budowa zewnętrzna i szkielet

  • Skóra sucha i zrogowaciała – nie przepuszcza gazów, pokryta łuskami. Mogą też występować skostnienia skórne.
  • Brak gruczołów śluzowych. Gruczoły zapachowe i jadowe.
  • Mogą przebywać w środowisku hipotonicznym, mogą przebywać w wodach słodkich.
  • Palce mają pazury. W szkielecie jest mało elementów chrzęstnych. Żebra z mostkiem tworzą klatkę piersiową.
  • Czaszka składa się z trzewioczaszki i mózgoczaszki. Jest w pełni ruchoma, bo ma dwa pierwsze kręgi: dźwigacz i obrotnik.

Układ pokarmowy

  • Gęba: niezróżnicowane zęby; długi, u wężów i jaszczurek rozdwojony język.
  • Nie potrzebują wiele jedzenia, gdyż wolno jej trawią.
  • Większość gadów specjalizuje się w drapieżnictwie.

Układ oddechowy

  • Płuca gąbczaste mają dużą powierzchnie wymiany gazowej, a dzięki klatce piersiowej wentylacja płuc jest sprawniejsza.
  • U niektórych wykształciło się podniebienie, które pomaga w oddychaniu.

Układ krwionośny

  • Serce składa się z 3 części, w komorze pojawiła się niepełna przegroda, która zapewnia niemieszanie się krwi (krokodyle mają serce czteroczęściowe).

Układ nerwowy i narządy zmysłów

  • Oczy osłonięte trzema powiekami: dolną, górną i migotką. Oko ciemieniowe reaguje na promienie świetlne, w oku występują czopki i pręciki, wiele gadów odróżnia barwy, daltonistami są węże.
  • Silniejszy rozwój mózgu, na którym pojawiła się kora nowa.
  • Akomodacja poprzez dociskanie soczewki do twardówki.
  • Mają jedną kostkę słuchową (strzemiączko) oraz czasem błonę bębenkową. Żółwie, hatterie i węże nie mają tych narządów – są głuche.
  • Narządy Jacobsona znajdują się na języku, są zaopatrzone w receptory chemiczne.

Układ wydalniczy

  • Układ wydalniczy – zanercza nie mają orzęsionych otworków.
  • Moczowody uchodzą do pęcherza moczowego i kloaki.

Rozmnażanie się i rozwój gadów

  • Zapłodnienie wewnętrzne. Zapłodnienie ma miejsce w jajowodach. Zarodek chroniony jest błonami płodowymi, które dodatkowo zapewniają odpowiednie mikrośrodowisko.
  • Owodnia chroni zarodek, gdyż otacza go i wypełniona jest płynem. Kosmówka wyściela skorupę od wewnątrz. Omocznia gromadzą się produkty przemiany materii.
  • Gazy potrzebne do wymiany gazowej dostają się do wnętrza jaja przez pory w skorupie.
  • Narząd kopulacyjny samca to prącie wychodzące z kloaki. Końcowy odcinek jajowodu (którym podążają plemniki) to gruczoł skorupkowy.
  • Niektóre jaszczurki i węże są jajożyworodne.
  • W odróżnieniu od innych gadów krokodyle opiekują się potomstwem.

Przegląd i znaczenie gadów

  • Gady to pierwsze kręgowce – owodniowce.
  • Wszystkie są chronione.
  • Z rynchocefali do dziś przetrwałą tylko reliktowa hatteria.

Artykuł powstał na podstawie:

Biologia klasa 1. OPERON, zakres rozszerzony, Gdynia 2005 

Oceń ten post
Subscribe
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

1 Komentarz
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Milena

W końcu spotkałam jakąś porządną stronę !

1
0
Masz przemyślenia? Napisz komentarz!x