Wypławek biały jako przedstawiciel płazińców (robaki płaskie).
– ciało spłaszczone grzbietobrzusznie
– wypławek (formy wolno żyjące)
– formy pasożytnicze
Budowa zewnętrzna
– jednojamowiec, trójwarstwowe
– w ciele rozróżniamy przód i tył (mają oczy proste)
– w przedniej części znajdują się płaty czuciowe
Budowa wewnętrzna
– wór skórno-mięśniowy, który chroni, odbiera bodźce, nadaje kształt, warunkuje ruch
– na powierzchni wora: jednowarstwowy orzęsiony nabłonek (rzęski, wpływa na ruch ciała)
– warstwa mięśni (okrężnych podłużnych, skośnych) warunkują ruch
– wnętrze wora wypełnia parenchyma (zbiór niezróżnicowanych komórek, które spełniają kilka funkcji: nadaje kształt, pośredniczy w transporcie substancji, gromadzi niektóre metabolity)
Układy anatomiczne:
Układ pokarmowy
– rozpoczyna się otworem gębowym po stronie brzusznej
– gardziel (w kształcie rury) – funkcja chwytna „ręka”
– trójdzielne rozgałęzione jelito
– brak otworu gębowego
– odżywia się tak samo jak jamochłony
– pobiera pokarm cykliczne
Układ oddechowy
– brak
– oddycha całą powierzchnią ciała
Układ krążenia
– brak
– transport za pośrednictwem parenchymy
Układ nerwowy
– komórki ulegają centralizacji, w skład tego układu wchodzą: 2 zwoje mózgowe, po bokach ciała znajdują się 2 pnie nerwowe połączone z spoidłami poprzecznymi. Taką postać układem nerwowego nazywamy układem drabinkowym.
Układ wydalniczy
ma postać kanalików rozmieszczonych w parenchymie, zakończonych komórkami płomykowymi. Komórki te posiadają liczne gwieździste wypustki oraz ruchliwy pęczek zlepionych rzęsek. Taki układ, zamknięty od strony jamy ciała nosi nazwę protonefrydialny. Głowna funkcja tego układu to osmoregulacja, czyli utrzymywanie odpowiedniego stężenia płynów tkankowych.
Układ rozrodczy
– płazińce to na ogół zwierzęta obojnacze (płciowe)
– dochodzi do zapłodnienia krzyżowego, czyli wymiany gamet
– występuje rozwój prosty i złożony
Przystosowania płazińców do pasożytniczego trybu życia.
– pasożyty wewnętrzne
– żeruje głównie w układzie pokarmowym
– 2 gromady: przywry i tasiemce
Budowa morfologiczna
– narządy czepne (haczyki, przyssawki), przytwierdzają się do organizmu żywiciela
– brak oczu (nie są potrzebne, brak światła)
– ciało jest spłaszczone i długie (umożliwia dopasowanie do kształtu)
– brak ubarwienia
Budowa anatomiczna
– na powierzchni znajduje się bezpostaciowy oskórek, który chroni przed strawieniem
– bardzo słabo rozwinięte mięśnie lub ich brak
– brak układu pokarmowego zanika lub ulega silnej redukcji, ponieważ wchłaniają pokarm całą powierzchnią ciała (brak tlenu)
– oddychają beztlenowo
– zmysł: skład chemiczny (rozwinięty bardzo dobrze)
– całe ciało wypełnia układ rozrodczy
– ogromna produkcja jaj
– przechodzą rozwój złożony, występują larwy (forma aktywna)
– 2 typy żywicieli: 1) pośredni – organizm, w którym rozwija się larwa 2) ostateczny – organizm, w którym rozwija się postać dorosła
Przywry i tasiemce (opis i cykle)
Przywry:
– wielkość w granicach kilki cm
– 2 przyssawki: okołogębowa i brzuszna
– jelito rozgałęzione na dwa ramiona
– cykl rozwojowy z dwoma żywicielami
– np. motylica wątrobowa (pasożyt ssaków, niekiedy człowieka)
– posiadają jelito
Cykl rozwojowy motylicy
1) motylica w wątrobie składa jaja, które wraz z kałem wydostają się na zewnątrz
2) jaja muszą trafić do wody, rozwija się 1 pokolenie larwalne (dziwadełko)
3) dziwadełko wnika do wodnego ślimaka i przekształca się w następny typ larwy
4) w jej wnętrzu tworzą się następne larwy (redie)
5) w rediach tworzą się kolejne larwy
6) larwy opuszczają ciało ślimaka i poruszają się w wodzie przez dobę
7) jeżeli przez ten czas nie zostaną połknięte przez żywiciela ostatecznego, osiadają na roślinach wodnych
8) w takiej postaci mogą czekać pół roku
9) gdy dostaną się do jelita roślinożercy przedostają się do wątroby. Dorastają około 3-4 miesięcy.
Tasiemce:
– żyją głównie w jelitach kręgowców
– długie ciało, podzielone na segmenty
– narządy czepne
– są obojnakami
– np. bruzdogłowiec szeroki
– brak układu pokarmowego
– strobila, przyrost od główki
Cykl rozwojowy bruzdogłowca szerokiego:
1) z jaja wydalonego z kałem do wody wylęga się orzęsiona larwa
2) pochłonięta przez pierwszego żywiciela (skorupiak) przekształca się w jego ciele w następną postać larwalną
3) skorupiak zostaje pochłonięty przez rybę
4) gdy ryba zostaje zjedzona przez ssaka, larwa przekształca się w dorosłego tasiemca
Neotenia – zdolność larw do rozmnażania
