Synteza gorzkiego cukru

SYNTEZA OKTAACETYLOSACHAROZY, czyli gorzkiego cukru

RÓWNANIE REAKCJI:

OPIS:
– sacharoza jest znanym cukrem o słodkim smaku, wystarczy jednak prosta reakcja chemiczna, by definitywnie zmienić smak cukru

SPRZĘT:
– kolbka okrągłodenna 50 ml oraz 100 ml
– chłodnica zwrotna
– palnik
– zlewka 500 ml
– bagietka

ODCZYNNIKI:
– cukier rafinowany 2 g
– bezwodnik octowy 10 ml
– bezwodny octan sodu 1 g
– lód 100 g
– etanol i woda do krystalizacji

WYKONANIE:
1. W kolbce okrągłodennej 50 ml umieszcza się bezwodnik octowy (1) i octan sodu.
2. Następnie dodaje się cukier i szybko nakłada chłodnice zwrotną (*).
3. Po zakończeniu reakcji egzotermicznej, zawartość kolby ogrzewa się na palniku jeszcze 15 minut.
4. Mieszaninę poreakcyjną chłodzi się, wylewa do zlewki zawierającej 100 g potłuczonego lodu i intensywnie miesza do momentu rozpuszczenia się lodu (**).
5. Wodę dekantuje się, a surowy oleisty produkt krystalizuje z etanolu z dodatkiem wody: rozpuszcza się najpierw osad w etanolu na gorąco, do gorącego roztworu dodaje kroplami, mieszając, wodę, do momentu pojawienia się trwałego zmętnienia; kolbę ogrzewa się do zaniku zmętnienia, potem znów dodaje kilka kropelek wody i ponownie ogrzewa. Po uzyskaniu trwałego zmętnienia, nie znikającego po ogrzaniu, kolbę pozostawia się w temperaturze pokojowej. Związek powinien krystalizować (2).
6. Wykonuje się próby smakowe (***); jeśli nie udało się otrzymać produktu krystalicznego, można do prób smakowych użyć produktu w postaci oleju, ale wpierw musi być ponownie wymieszany z wodą, woda ma być zdekantowana, po czym znów mieszamy olej z wodą, dekantujemy. W sumie ze 4 razy.

OBSERWACJE:
(*) Tuż po dodaniu cukru rozpoczyna się egzotermiczna reakcja.
(**) Wydziela się oleisty produkt, niemieszający się z wodą, natomiast w wodzie rozpuszcza się, a raczej hydrolizuje, bezwodnik octowy, wydzielając przy tym ciepło, stąd potrzeba użycia tak dużej ilości lodu.
(***) Próby smakowe:
1. Sporządza się ok. 0,1 % roztwór powyższego produktu w ciepłej wodzie, roztwór taki należy polizać, wziąć do ust odrobinę. W której części języka i jamy ustnej znajdują się receptory otrzymanego smaku?
2. Do roztworu dodaje się cukru, miesza i powtarza powyższe próby smakowe, ale polizać należy najpierw koniuszkiem języka, potem tylną częścią języka (nanieść sobie kropelkę pipetką). Jakie smaki i w którym miejscu wyczuwamy? A teraz należy wziąć trochę roztworu do ust i spróbować określić smak

UWAGI DOTYCZĄCE PRZEPROWADZENIA DOŚWIADCZENIA:
(1) Bezwodnik octowy parzy prawie tak jak kwas octowy, zatem należy pracować w rękawiczkach ochronnych.
(2) Jeżeli zamiast kryształów uporczywie wytrąca się olej, ogrzewa się kolbkę do rozpuszczenia się oleju i wstawia ją natychmiast do lodówki. Tam trzyma się tak długo, aż powstaną kryształy.