Pyłek i pierzga – surowce, powstawanie, pozyskiwanie.
Pyłek kwiatowy zapewnia zrównoważoną dietę i zapewnia prawidłowe funkcjonowanie pszczoły miodnej (Apis mellifera L.). Bogaty jest w witaminy z grupy B, źródłem białek, tłuszczy, minerałów itp. (Bornus i in., 1974; Klepacz – Baniak
i Czekońska, 2006; Lipiński i Olesiejuk, 2013). Pyłek gromadzony jest w komórkach plastra, mieszany z miodem i wydzieliną gruczołów ślinowych pszczół. W warunkach beztlenowych ulega fermentacji mlekowej. Taka mieszanina nosi nazwę pierzgi i ma wyższą wartość odżywczą od pyłku (Kałużny, 1996).
Robotnice pszczoły miodnej przynoszą do ula pyłek w postaci zbitej masy drobnych ziaren pyłku kwiatowego tzw. obnóży. Zapotrzebowanie na obnóża pyłkowe różnicuje się w poszczególnych miesiącach od maja do września i wynosi średnio
30 kg obnóży na jedną rodzinę pszczelą. Pyłek kwiatowy stanowi optymalną dietę do rozwoju pszczoły miodnej ze względu na bogactwo witamin, aminokwasów, 36 biopierwiastków, węglowodanów itp. (Kałużny, 1996; Morawski i Morawska, 2014). Największą aktywność w zbieraniu pyłku kwiatowego robotnice pszczoły miodnej wykazują w godzinach porannych (Bornus i in., 1974).
Dostęp do pyłku kwiatowego zależy od pory otwierania się kwiatów, czasu pękania pylników i warunków atmosferycznych danego dnia. (Klepacz – Baniak i Czekońska, 2005). Obserwuje się również, iż pszczoły w celu dostania się do pyłku przegryzają pylniki (Żuraw, 2010). Pszczoły, jako owady zapylające odwiedzają kwiaty owadopylne, wiatropylne (Lipiński, 1976; Chmielewska i in., 2012), zielne, drzewiaste (Warakomska, 1972) jak i rośliny ozdobne spotykane w przydomowych ogródkach
i parkach (Wróblewska i Stawiarz, 2012). Pyłek kwiatowy wykazuje działania antybakteryjne, bakteriostatyczne i zapewnia rozwój flory bakteryjnej w przewodach pokarmowych człowieka, dlatego jest zalecany w dolegliwościach jelitowych (Kałużny, 1996).
Pszczoły odżywiają się nie świeżo zebranymi obnóżami pyłkowymi, lecz przyrządzonym z nich pokarmem, czyli pierzgą. Stanowi ona pokarm białkowy do wychowu czerwiu. Pierzga może zawierać witaminę K, ma wyższą wartość jakościową od pyłku, ze względu na obecność enzymów pochodzenia zwierzęcego. Badania wykazują, że pszczoły odżywiane samą pierzgą żyły dłużej, od tych, które karmione były wyłącznie pyłkiem (Bornus i in., 1974). Zapas pierzgi jest warunkiem dobrego przezimowania pszczół. Rodzina pszczela spożywa w ciągu roku 18 – 35 kg pierzgi (Trzybiński, 2012). Pierzga pszczela ma szerokie zastosowanie
w medycynie naturalnej, gdyż pomaga w wielu problemach zdrowotnych.
Pyłek jak i pierzga są niezbędne w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny pszczelej. Pszczoły preferują pyłek z roślin owadopylnych, jak i okresowo z wiatropylnych. Zużycie pyłku w poszczególnych miesiącach jest różnorodne
i zależy od zapotrzebowania pszczół i czynników pogodowych. Człowiek wykorzystuje pyłek i pierzgę jako naturalne surowce,
w codziennym życiu.
L I T E R A T U R A
- Bornus L., Curyło J., Demianowicz A., Guderska J., Kirkor S., Konopacka Z.,
Wawryn T., Woyke J., 1974. Hodowla pszczół, Warszawa, wydanie
czwarte, Państwowe Wydawnictwo Rolne i Leśne, s. 164 – 168.
- Kałużny E., 1996. Pszczela apteczka, Leszno, wydanie drugie, s. 98 – 89.
- Klepacz – Baniak J., Czekońska K., 2006. Dzienny rozkład wykorzystania
pyłku kwiatowego przez pszczołę miodną (Apis mellifera)., Acta
Agrobotanica Vol. 59, z. 1, s. 271- 278.
- Lipiński M., 1976. Pożytki pszczele, zapylanie i miododajność roślin,
Warszawa wydanie II, Państwowe Wydawnictwo Rolne i Leśne,
129 –132.
- Lipiński Z., Olesiejuk R., 2013. Najważniejsze składniki pokarmu pszczół.
, Pszczelarstwo 64(05), s. 2 – 3.
- Morawski M., Moroń – Morawska L., 2014. Wielka Encyklopedia
Pszczelarstwa, wydanie I, wydawnictwo Dragon, s. 414 – 415, 420. - Trzybiński S., 2012. Wszystko o pyłku i jego pozyskiwaniu, Wydawnictwo
BEE & HONEY, Kęty, s. 10.
- Warakomska Z., 1972. Badania nad wydajnością pyłkową roślin, Pszczeln.
Nauk XVI, s. 63 – 86.
- Weryszko – Chmielewska E., Sulborska A., Matysiak – Woźniak A., 2012.
Pyłek babki (Plantago) pokarmem dla pszczół i źródłem alergii
pyłkowej. Materiały XLIX N. K. P., Puławy 2012, s. 96 – 97. - Wróblewska A., Stawiarz E., 2012. Flowering abundance and pollen
productivity of Ligularia clivorum And Ligularia przewalskii
Maxim, Acta Sci. Pol., 11(3), s. 57 – 67.
- Żuraw B., 2011. Flowering biology of yree taxa of the genus Scilla
(Hyacinthaceae) and flower visitation by pollinating insects., Acta
Agrobotanica Vol. 64(1), s. 11 – 18.
[contact-form][contact-field label=’Name’ type=’name’ required=’1’/][contact-field label=’Email’ type=’email’ required=’1’/][contact-field label=’Website’ type=’url’/][contact-field label=’Komentarz’ type=’textarea’ required=’1’/][/contact-form]
