Funkcje:
– usuwa z organizmu zbędne, szkodliwe azotowe produkty przemiany materii czyli metabolity
– wpływa na gospodarkę wodną oraz gospodarkę jonową
2 części układu wydalniczego:
NERKI – narządy wydalnicze, nerki ostateczne (typ), filtruje metabolity z krwi (TYLKO)
DROGI WYPROWADZAJĄCE MOCZ – na które składają się moczowody: pojedynczy pęcherz moczowy i pojedyncza cewka moczowa zakończona otworem wydalniczym
NERKI
– kształt fasolki
– ułożone są po bokach kręgosłupa
– na przekroju nerki są 2 warstwy: 1. Zewnętrzna – jednorodna, cienka->KORA NERKI, 2. Wewnętrzna – zawiera charakterystyczne piramidki, niejednokrotna ->RDZEŃ NERKI. Piramidki, które otwierają się do kielichów nerkowych, a one otwierają się do miedniczki, miedniczka przechodzi w moczowód
– podstawową jednostką strukturalną nerki jest NEFRON
1 część.
Ciałko nefronu – rozróżniamy dwie składowe: 1. Torebka (torebka Bowmana) zbudowana z jednowarstwego nabłonka płaskiego, łatwo przepuszcza, bo jest cienka, 2. Kłębuszek naczyniowy, zbudowany z sieci dziwnej, krew płynie pod dużym ciśnieniem, ułatwia filtrację
Tętniczka doprowadzająca jest większa (średnica) niż tętniczka odprowadzająca, powoduje dodatkowe ciśnienie krwi.
2 część.
– kanalik kręty I rzędu inaczej proksymalny
– pętla nefronu inaczej pętla Henlego
– kanalik kręty II rzędu inaczej dystralny (końcowy)
– kanalik zbiorczy
– kanaliki zbudowane są z nabłonka sześciennego, którego komórki zawierają liczne mitochondria i mają pofałdowaną błonę.
– Dzięki mitochondriom można sprawnie transportować między kanalikiem a krwią, a duża powierzchnia ułatwia wchłanianie.
– Pętla Henlego jest zwężona tym samym następuje wzrost ciśnienie, przenikanie jest efektywniejsze.
– Kanaliki oplata też naczynia krwionośne, ułatwia transport krew-kanaliki
Proces produkcji moczu w nerce
3 etapy:
1 etap: FILTRACJA – zlokalizowana jest w ciałku nefronu. Polega na przenikaniu składników osocza z kłębuszka naczyniowego do torebki Bowmana (przenika: woda, sole mineralne, mocznik, glukoza, aminokwasy, barwnik). Wszyscy co trafia do torebki Bowmana nazywa się moczem pierwotnym.
2 etap: RESORPCJA – zwrotne wchłanianie niektórych składników z kanalika nerkowego ponownie do krwi. Faza resorpcji zlokalizowana jest w obrębie kanalika proksymalnego i pętli Henlego. Na drodze resorpcji odzyskiwane są: woda, część jonów, glukoza i aminokwasy. Chronimy organizm przed odwodnieniem.
3 etap: SEKRECJA (resorpcja nadobowiązkowa) – zagęszczenie zachodzi w kanaliku krętym II-rzędu i pętli Henlego. Nadal odzyskiwana jest tu woda i w miarę poprzez z krwi do kanalików transportowane są inne substancje (leki). Powstaje mocz ostateczny, który jest wydalany na zewnątrz (woda, mocznik (metabolity), barwnik, sole mineralne).
Cukier w moczu -> cukrzyca; białko w moczu -> białkomocz; bakterie w moczu-> stan zapalny dróg moczowych (cewka, pęcherz)
