Choroba Perthesa
O tej chorobie mówi się mało, jednak coraz częściej dotyczy ona osoby z naszego otoczenia. Coraz więcej ludzi skarży się, że na bóle kończyn, które spowodowane są właśnie chorobą Perthesa.
Choroba ta należy do grypy chorób jałowych martwic kości, która najczęściej towarzyszy człowiekowi w obecnych czasach – i nie jest niczym innym jak martwicą, która obejmuje główkę kości udowej. Jest to najczęstsza choroba wieku rozwojowego dziecka.
Ciekawostką, może być fakt, że choroba Perthesa dotyczy najczęściej chłopców biało skórnych – w przypadku dzieci innych ras, schorzenie występuje sporadycznie. Odnotowano, że najczęściej spotyka ona dzieci (w szczególności chłopców – 80 %, dziewczynki – tylko 20 %) w wieku od 3 do 14 lat – nie oznacza to jednak, że osoby dorosłe nie chorują na tego rodzaju martwice. Ta choroba w wieku dorosłym, najprawdopodobniej i w największej liczbie przypadków jest po prostu wynikiem nieleczonej martwicy w wieku dziecięcym – z powodów bagatelizacji schorzenia lub po prostu chorobie bezobjawowej w tym okresie.
Choroba spowodowana jest anomaliami naczyń krwionośnych, które znajdują się w sąsiedztwie kości udowej. Na schorzenie mogą mieć również wpływ zaburzenia hormonalne. Są to jednak domniemane przyczyny choroby, gdyż naukowcy stale badają czynniki powodujące martwice.
Czynniki, które zwiększają podatność zapadnięcia na chorobę w wieku głównie dziecięcym to:
- nadwaga,
- przyśpieszony, nagły wzrost,
- przyjmowanie leków sterydowych,
- dysplazja stawu biodrowego przebyta jako niemowlęcie.
Może ona dotyczyć tylko jednego stawu biodrowego lecz równie możliwe jest zlokalizowanie choroby w obu z nich.
Chorobę możemy podzielić na cztery następujące stadia:
- objawy prodromalne – jest to okres wstępny choroby, polega na wysięku stawowym, obrzęku tkanek miękkich, poszerzenie szpary stawowej, odwapnieniem, a następnie przewapnieniem,
- okres sklerotyzacji – jądro kości udowej zostaje zgęszczone, nekroza jądra, częściowa nekroza chrząstki nasadowej, fragmentacja jądra kostnego, spłaszczenie nasady i zaniki utkania kostnego przy nasadzie,
- okres rozkawałkowania – następuje fragmentacja oraz częściowy rozpad jądra głowy, zastępowanie martwej tkanki kostnej i chrząstnej żywą tkanką, strukturalna odbudowa i utrwalenie zmian.
Jedynym sposobem rozpoznania martwicy jest wykonanie zdjęcia RTG, ultrasonografii czy badania klinicznego.
Objawy, które towarzyszą schorzeniu różnią się nieco u dzieci, jak i u dorosłych. Nie oznacza to jednak, że te które zostały zakwalifikowane do objawów choroby u dzieci nie mogą zostać zaobserwowane u osoby dorosłej czy też odwrotnie.
Do najczęściej obserwowanych objawów choroby Perthesa u dzieci należą:
- utykanie na nogę, w której stawie doszło do choroby,
- bolesność przy wysiłku w okolicy stawu biodrowego i/lub kolanowego, może być ona nawet nieznaczna,
- ograniczenie odwodzenia, rotacji wewnętrznej, a także zginania czy przeprostu biodra,
- powstawanie przykurczu,
- sztywność biodra,
- widoczne i znaczne spłaszczenie pośladka, po stronie chorego stawu biodrowego,
- skrócenie stopy (niekonieczne).
Do najczęściej obserwowanych objawów choroby Perthesa u dorosłych należą:
- utykanie,
- ból promieniujący ze stawu biodrowego do kolanowego,
- ból pojawiąjący się głównie w czasie obciążenia biodra w okolicach stawu biodrowego i/lub kolanowego,
- skrócenie kończyny, które pojawia się nagle,
- zapadnięcie się zniszczonej głowy kości udowej (powoduje ono również skrócenie kończyny),
- zmniejszenie lub nawet zanik masy mięśniowej ud czy/i pośladków.
Leczenie schorzenia zwanego chorobą Perthesa czy inaczej martwicy główki kości udowej wymaga czasu, zaangażowania, systematyczności i jest bardzo długotrwałe. Trwa ono najczęściej od 2 do 4 lat, jednak nie oznacza to, że może potrwać tylko pół roku. Jest to zależne, przede wszystkim od stopnia choroby, jej przebiegu itd. Leczenie polega przede wszystkim na odciążeniu chorej kończyny bezwzględnym zakazie jej obciążania, leczeniu ułożeniowym, któremu służy tzw. wyciąg pośredni. W celu walki chorobą pacjentom zakłada się również gips biodrowy, łuskę biodrową czy aparat ortopedyczny – tzw. aparat Thomasa. W czasie leczenia choroby konieczne są również ćwiczenia bierne, czynne w odciążeniu oraz ćwiczenia w gipsie. W skrajnych przypadkach konieczne jest również poruszanie się w sprzęcie ortopedycznym, a w bardzo zaawansowanej chorobie lekarze stosują leczenie operacyjne. Wskazania do zabiegu chirurgicznego są określone przez różne typy klasyfikacji choroby. W przypadku choroby LCP stosuje się trzy typy zabiegów: osteotomię udową, osteotomię miednicy, stabilizację zewnętrzną.
To jakie leczenie zastosuje nasz lekarz zależy przede wszystkim od:
- wieku pacjenta,
- przebiegu choroby,
- stadium, zaawansowania schorzenia,
- stopnia rozległości zmian,
- płci,
- warunków anatomicznych.