Morfologia
– Ciało podzielone na części: głowa, tułów, ogon
-ciało pokrywa gruba skóra ->sucha -> nie ma śluzu ->nie tracą wody przez powłoki ciała
-brak pośrednictwa skóry w wymianie gazowej
-skóra wytwarza dodatkowe struktury: łuski, płyty rogowe, pancerz
-w skórze znajdują się liczne melanfory (barwnik)
Anatomia
Szkielet osiowy:
Czaszka:
-mózgoczaszka silnie skostniała, niewielka,
-silnie wykształcona żuchwa i kości szczękowe, niezróżnicowane zęby (homodontyzm) będące nadal wyrostkami kości
-brak podniebienia (wyjątek: krokodyle)
-silnie rozwinięte kości jarzmowe
-dobrze wykształcone kości stawu żuchwowego
-w uchu środkowych jedna kosteczka słuchowa strzemiączko
Czaszka połączona z kręgosłupem jednym kłykciem potylicznym.
Kręgosłup:
1 odcinek: szyjny, 2 pierwsze kręgi zmodyfikowane, 1) dźwigacz(pusty w środku, pierścień) 2) stożek – jest możliwe wykonywanie ruchów na boki
2 odcinek: piersiowy, pojawiają się żebra, połączone mostkiem, tworzy się klatka piersiowa (wyjątek: węże ->brak żeber)
3 odcinek: lędźwiowy, wspiera się środek ciężkości
4 odcinek: krzyżowy, kręgi są zrośnięte
5 odcinek: ogonowy, długi
Szkielet kończyn:
PRZEDNIA –składa się z obręczy barkowej: łopatka i obojczyk. 2 kości przedramienia: łokciowa i promieniowa -> kość nadgarstka ->śródręcze->5 palców z pazurkami
TYLNA – kość biodrowa ->kulszowa +łonowa są ze sobą zrośnięte
WŁAŚCIWA –kość udowa-> 2 kości podudzia: strzałkowa i piszczelowa -> kość stępu ->kość śródstopia ->kości palców (5) z pazurkami (wyjątek: węże)
Układ oddechowy
podzielony na 2 części: drogi oddechowe i płuca.
Drogi oddechowe: nozdrza ->jama nosowa-> gardziel ->krtań ->tchawica ->dwa oskrzela
Płuca: struktura gąbczasta (większa powierzchnia wymiany gazowej), wentylacja odbywa się dzięki klatce piersiowej (wyjątek: krokodyle dodatkowo przepona)
Układ krążenia
2 obiegi krwi (duży i mały), zanika obieg skórny.
Serce: podzielone na 3 części( 2 przedsionki, 1 komora), częściowa przegroda w komorze serca-> ogranicza mieszanie się krwi (wyjątek: krokodyle -> całkowita przegroda)
Układ wydalniczy
nerki ostateczne, metabolity czyszczone z krwi, wydalany kwas moczowy (ciało stałe), nie zatruwa zarodka w takiej postaci, wydalanie tego kwasu moczowego zużywa bardzo dużo energii, pęcherz to uchyłek kloaki
Układ nerwowy
w kresomózgowiu występuje kora nowa ->pojawia się ośrodek termoregulacji (mogą kontrolować ciepło ciała, ale nie w pełni)
Powstanie i znaczenie błon płodowych
Po kopulacji dochodzi do zapłodnienia wewnętrznego.
Gady są: 1) jajorodne (gad znosi jajko i z niego się wykluwa) 2) jajożyworodne (jajo rozwija się w drogach rodnych gada i na świat przychodzi żywe zwierze, bez jaja)
Powstanie błon płodowych
- zapłodnienie
- zygota
- zygota przechodzi wszystkie stadia zarodkowe
- w stadium gastruli zarodek tworzy dwie fałdy, które stopniowo zarastają zarodek od góry, a kule żółtka od dołu
- z czasem się łączą te fałdy
- wewnętrzna fałda tworzy pierwszą błonę płodową OWODNIĘ – jest ona wypełniona płynami, zapewnia optymalne warunki dla rozwoju zarodka i amortyzuje wstrząsy
- warstwa zewnętrzna otaczająca całość tworzy drugą błonę – BŁONĘ SUROWICZĄ – chroni zarodek przed uszkodzeniami, pośredniczy w wymianie gazowej
- jako ostatnia z uchyłku prajelita powstaje trzecia błona – OMOCZNIA – izoluje metabolity, najpierw mocznik, potem kwas moczowy
Przegląd systematyczny gadów:
Żółwie – mają tułów okryty pancerzem, żyją na lądzie oraz w wodach słodkich i morskich, są roślinożerne i mięsożerne. W Polsce: żółw błotny
Krokodyle – posiadają serce czterodziałowe, są drapieżnikami, żyją w wodach słodkich.
Łuskonośne (mają łuski, czyli wytwór skóry): jaszczurki i węże
Jaszczurki: jednakowe łuski, podział na głowę, tułów i w większości na 2 ary odnóży, odcinek ogonowy posiada znaczną zdolność do regeneracji, dobrze wykształcona klatka piersiowa, są jajorodne i żyworodne. W Polsce: jaszczurka zwinka, zielona, żyworodna i padalec zwyczajny.
Węże: brak kończyn, u dusicieli występują tylko szczątkowe elementy kończyn, podwójny staw żuchwowy, zęby jadowe, język rozdwojony na końcu, brak mostka, żebra na całej długości tułowia, łuski na grzbiecie drobne ułożone dachówkowato a na spodzie szerokie płytowe, są jajorodne i jajożyworodne. W Polsce: żmija zygzakowata, wąż eskulapa, zaskroniec zwyczajny, gniewosz plamisty
