Kruszczyk szerokolistny – badania anatomiczne nad autogamią

0 368

Autorzy artykułu:

Patrycja Guzanek, Joanna Rojek, Agnieszka Kowalkowska*

Uniwersytet Gdański, Wydział Biologii, Katedra Cytologii i Embriologii Roślin

e-mail: agnieszka.kowalkowska(a)biol.ug.edu.pl

Kruszczyk szerokolistny jest storczykiem, który występuje na terenie całej Polski. Można go spotkać na terenie różnych środowisk, np. w żyznych lasach bukowych, na wydmach nadmorskich, a także w układach stworzonych przez człowieka, np. rowy melioracyjne, przydroża. Ten gatunek, jak większość storczyków jest przystosowany do rozmnażania krzyżowego (allogamii). Obecność nektaru u nasady warżki jest nagrodą dla potencjalnych owadów zapylających. Ten sposób rozmnażania jest korzystny, gdy warunki środowiskowe są dobre i gdy jest duża liczba potencjalnych owadów zapylających. Natomiast w trudnych warunkach, gdy np. jest susza lub jest mała liczba owadów zapylających możliwa jest autogamia (samozapylenie i samozapłodnienie). Szukając przyczyn sukcesu kruszczyka szerokolistnego w zasiedlaniu mało przyjaznych środowisk zaczęto badać czy możliwe jest zajście autogamii (np. badania ekologiczne prowadzone na populacjach kruszczyka przez Tałałaj i Brzosko (2008). Badania Tałalaj i Brzosko (2008) potwierdziły, że ten gatunek jest zdolny do autogamii. Postanowiłyśmy sprawdzić jak wygląda ten proces na przekrojach anatomicznych. Tak, jak naukowcy z Uniwersytetu w Białymstoku, zbadałyśmy czy może dojść do indukowanej geitonogamii (zapylenie kwiatu pyłkowiną z innego kwiatu w obrębie tego samego kwiatostanu), indukowanego samozapylenia (zapylenie kwiatu pyłkowiną z tego samego kwiatu) oraz spontanicznego zapylenia (worek nylonowy nie był zdejmowany aż do momentu przekwitania kwiatów, kiedy przekwitnięte kwiaty zostały zebrane do badań), ale eksperymenty przeprowadziłyśmy na populacji z Sopotu Kamiennego Potoku. Wybrane kwiatostany zabezpieczano przed owadami zapylającymi przez nałożenie nylonowych woreczków. Kwiaty ręcznie zapylano i ponownie zasłaniano. Kwiaty zbierano w różnym odstępie czasowym od zapylenia (np. 12h, 36h po zapyleniu itd.). Po skomplikowanej procedurze przygotowania materiału do badań, otrzymano wyniki, które potwierdziły, że Epipactis helleborine jest zdolny do autogamii. Obserwowano kiełkujące łagiewki pyłkowe w kanale szyjki słupka i w zalążni, a także woreczki zalążkowe na różnym etapie rozwoju. Wyniki powstały w ramach pracy magisterskiej Patrycji Guzanek pod opieką dr Agnieszki Kowalkowskiej oraz we współpracy z dr Joanną Rojek i są aktualnie przygotowywane do publikacji naukowej.

Przykładowe wyniki badań:

Autogamia_epipactis

Epipactis helleborine – 36h po zapyleniu, indukowane samozapylenie

Fig. a, b. Przekrój podłużny przez zapylony kwiat. Widoczna masa pyłkowa na znamieniu (st) i łagiewki pyłkowe (pt) obecne w kanale szyjki słupka (sc) oraz na wewnętrznych ścianach zalążni (ov).

Fig. c. Fragment – powiększenie z Fig. 9b. Łagiewki pyłkowe (pt) obecne w zalążni (ov). Kaloza w łagiewkach wykryta za pomocą błękitu anilinowego (ABB), jądra komórkowe fluoryzują na niebiesko (DAPI).

Fig. d. Dwujądrowy woreczek zalążkowy.

Skróty: sc – stylar canal (kanał szyjki słupka), pt – pollen tubes (łagiewki pyłkowe), st – stigma (znamię), ov – ovary (zalążnia).

 

Oceń ten post
Subscribe
Powiadom o
guest

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
0
Masz przemyślenia? Napisz komentarz!x