WKRAPLACZ
Wkraplacz to sprzęt laboratoryjny, służący do precyzyjnego dozowania, często w powolnym tempie, ciekłych substancji, zazwyczaj substratów, do reakcji chemicznej.
Wkraplacz składa się ze zbiorniczka, czyli naczynia o kształcie cylindrycznym, gruszkowym, lub kulistym, który z jednej strony wyposażony jest w nóżkę z kranikiem, a z drugiej w króciutką szyjkę ze szlifem żeńskim (wewnętrznym). Do szlifu dopasowany jest korek. Nóżka wyposażona jest w szlif męski (zewnętrzny). W nielicznych przypadkach może być wygięta.
Zdjęcie poniżej przedstawia dwa wkraplacze o prostej budowie i gruszkowym kształcie oraz, dla porównania, rozdzielacz (pośrodku):
Niektóre wkraplacze, zwłaszcza starszego typu, wyposażone są w kraniki szklane, szlifowane, obecnie są one coraz częściej zastępowane przez krany teflonowe. Krany szklane mają dwie wady: po pierwsze niełatwo jest precyzyjnie kontrolować szybkość wkraplania, dlatego powinny być posmarowane smarem silikonowym. Druga wada, to łatwość zarysowania szkła; taki szlif przecieka.
Na poniższym zdjęciu widzimy otwarty szklany kran – skrzydełka kranu są równoległe do wkraplacza, widzimy również, że wewnątrz kranu znajduje się rurkowaty otwór umożliwiający przepływ cieczy i przepływ ten jest, podobnie jak skrzydełka kranu, w pozycji pionowej.
Kolejne zdjęcie przedstawia zamknięty kran teflonowy: rurkowaty przepływ oraz skrzydełka są w pozycji prostopadłej w stosunku do wkraplacza:
Niektóre wkraplacze mogą być użyte do dozowania cieczy do układu zamkniętego. Jest to bardzo wygodne szczególnie w przypadku cieczy łatwolotnych albo śmierdzących czy toksycznych, albo podczas wkraplania reagenta w atmosferze gazu obojętnego lub pod innym ciśnieniem niż atmosferyczne. W takich specjalnych wkraplaczach zbiorniczek łączy się cienką rureczką z nóżką. Rureczka mam za zadanie wyrównywania ciśnienia w trakcie wkraplania.
Na poniższym zdjęciu widzimy wkraplacz gruszkowy z boczną rurką. Wkraplany jest brom – substancja drażniąca i łatwolotna, z tego względu wkraplacz musi być zamknięty.
A tutaj, dla porównania, wkraplacz gruszkowy bez rurki bocznej oraz z rurką:
Wkraplacze mogą być wyposażone w pewne inne udogodnienia:
–> Wewnętrzna rureczka w nóżce, wystająca poza krawędź nóżki, tzn. poza szlif męski. Dzięki tej rurce możliwe jest wprowadzanie kropelek odczynnika prosto do kolby, gdyż przy braku rurki kropelki spływają po wewnętrznych ściankach nóżki:
–> Skala objętości, podana czasami od góry, tj. na górze zbiorniczka jest zero. Umożliwia to bezpośrednią ocenę ilości dodanego reagenta, np. w przypadku, gdy przeprowadza się reakcję po raz pierwszy i nie jest wiadome, ile odczynnika dodać. Skala służy również ocenie tempa dodawania wkraplanego odczynnika.
Jako wkraplacz można wykorzystać rozdzielacz, ale jedynie w takim przypadku, gdy wkrapla się ciecz nietoksyczną, niezbyt szybko parującą, bez niemiłego zapachu i gdy prowadzimy prace pod ciśnieniem atmosferycznym.
Często wkraplacze mylone są z rozdzielaczami. Czym się różnią i pod jakim względem są podobne? Zapraszam do artykułu pt. Rozdzielacze.
