Wraz z rosnącą popularnością ciekłego azotu na rynku pojawiają się kolejne pojemniki na ciekły azot. Jaki wybrać i na co zwrócić uwagę? Skąd wziąć naprawdę dobry zbiornik? Przyjrzyjmy się jakim wyzwaniom musi on sprostać i co jest najważniejsze podczas dokonywania wyboru.
Czym jest i jakie cechy ma ciekły azot?
Na co dzień nie jesteśmy przyzwyczajeni do faktu, że, zależnie od panujących warunków, substancje występują w różnych stanach skupienia. Poza wodą zbyt wielu przemian fazowych nie mamy okazji oglądać. Stąd ciekły azot – skroplony gaz – nie jest dla nas zupełnie intuicyjny. Trudno nie tylko zdać sobie sprawę, że jest to ten sam azot, którym oddychamy (owszem, wykorzystujemy tlen, ale powietrze to przede wszystkim azot, którego jednak nie zauważamy, jako że nie ma koloru i jest bezwonny), ale – tym bardziej – że temperatura, w której ulega skropleniu jest o wiele niższa, niż najniższe notowane na powierzchni Ziemi: -196°C. Nic więc dziwnego, że nie spotkasz go w środowisku naturalnym, nawet podczas wyprawy na biegun – w tak wysokiej temperaturze, nie spadającej poniżej zaledwie -90°C, azot nie ma żadnego powodu, by nie być gazem.
Ciekły azot – gdzie jest wykorzystywany?
Jak wiele innych substancji niewystępujących w przyrodzie, które jednak stosunkowo łatwo wytworzyć, także i ciekły azot znalazł wiele zastosowań – tak w przemyśle, jak w nauce, czy choćby gastronomii. Oczywiście wynika to z jego szalenie niskiej temperatury, ale także niewielkiej reaktywności, która sprawia, że korzystanie z niego jest stosunkowo bezpieczne. Wykorzystywany jest w zastosowaniach technologicznych głównie jako czynnik chłodzący. Urządzenia elektryczne, ale także narzędzie szybkotnące, wydzielają nieraz duże ilości ciepła, a jednym z najlepszych sposobów odprowadzania go jest zastosowanie instalacji z ciekłym azotem. Nie można zapomnieć również o młynach technologicznych, które używają go do szybkiego zamrażania mielonego produktu, który dzięki temu nabiera kruchości. Naukowe zastosowania związane są zwykle z przechowywaniem, a gastronomiczne – z nowym sposobem gotowania. Nietypowe potrawy kuchni molekularnej to reprezentacyjny przykład.
Jak wyglądają pojemniki na ciekły azot?
Już w czasach pierwszego skroplenia azotu przez badaczy z UJ w XIX w. pojawiła się trudność, co zrobić z tak zimną substancją? Oczywiście nie możesz przechowywać jej w szklance albo słoiku – ze względu na temperaturę wrzenia w niemal 200 stopniach bardzo szybko przejdzie w stan gazowy, czyli – odparuje. Jeśli nie tego oczekujesz, będziesz musiał zaopatrzyć się w specjalne pojemniki na ciekły azot, zwane naczyniami Dewara. Jak one wyglądają? Zgodnie z najprostszym opisem jest to zbiornik o dwóch ściankach, spomiędzy których odpompowano powietrze – jak dobrze wiesz, tak wytworzona próżnia ma bardzo ograniczone możliwości przekazywania ciepła (brakuje nośnika), w związku z czym azot podgrzewa się bardzo wolno. Sprawność dewara podaje się w objętości odparowanego ciekłego azotu w skali dobowej – utrata 0.1 l/d to bardzo dobry wynik i w wielu zastosowaniach możesz zadowolić się nawet odrobinę niższym. W ofertach niektórych firm, takich jak https://www.cryogenshop.pl/, znajdują się pojemniki na ciekły azot z certyfikatami ISO oraz z oznaczeniem CE – wszystko dla maksymalnej jakości dewara oraz bezpieczeństwa jego użytkowania.
Transportowe czy biologiczne pojemniki na ciekły azot
Pojawia się pytanie – czy wszystkie naczynia Dewara są takie same? Oczywiście nie, producenci stosują rozmaite technologie, by zapewnić możliwie wysokie stopień izolacji termicznej. Ponadto możesz spotkać się z rozróżnieniem na pojemniki na ciekły azot do zastosowań transportowych lub biologicznych. Pierwsze z nich będą cechowały się wytrzymalszą konstrukcją – będzie ona nastawiona na przetrwanie trudów podróży, płacąc za to odrobiną komfortu użytkowania, na przykład nieco mniejszym otworem wlotowym (mniejsza szansa uszkodzenia wejścia lub transferu ciepła przez korek). Drugie natomiast nieprzypadkowo są typowo o większym wlocie – to dla wygody biobankowania. Materiał biologiczny musi się w jakiś sposób dostać do środka – najczęściej w fiolkach lub kanistrach dołączonych w zestawie do dewara. Częste wkładanie i wyciąganie ich pociąga jednak za sobą konieczność powiększenia wlotu.
Oczywiście w razie konieczności możesz wykorzystać te same pojemniki na ciekły azot do obu zastosowań; jeśli jednak planujesz zakup kilku, warto w planie uwzględnić obie grupy.
