Choroba Scheuermanna
Choć nazwa choroby nie jest nam dobrze znana i rzadko ją słyszymy, choroba Scheuermanna jest coraz częściej spotykana – szczególnie u bardzo młodych osób, gdyż jej pierwsze objawy zazwyczaj zaczynają doskwierać człowiekowi od 10 do 14 roku życia. Bardziej powszechna i znana nazwa schorzenia to po prostu młodzieńcza kifoza. Bardziej medycznie możemy powiedzieć, że choroba Scheuermanna to martwica jałowa nasad trzonów kręgowych. Deformacja ta powstaje głownie przed wystąpieniem okresu pokwitania. Pojawia się zazwyczaj u nastolatków., powyżej 10 roku życia. Chorobę, a dokładniej deformacje powodują zaburzenia wzrostu trzonów kręgów oraz ich klinowacenie. W trzonach oraz kościach kręgosłupa obumierają tkanki kostne i chrzęstne.
Przyczyny choroby nie są nadal znane. Uważa się, że wpływ na powstawanie schorzenia ma wiele czynników – jednym z nich, być może głównym, jest czynnik genetyczny. Czynnikiem doprowadzającym do martwicy jest jednak, na pewno przerwanie lub upośledzenie ukrwienia danego obszaru tkanki kostnej, która następnie ulega martwicy. Martwica tkanki powoduje coraz mniejszą odporność części ciała na czynniki i urazy mechaniczne. Ulega ona wtedy rozpadowi i ponownie odbudowuje się – jednak w tym procesie kości ulegają bardzo często już deformacji.
Przyczyny takiego niedokrwienia, które prowadzi do martwicy, również nie są do końca zbadane. Mogą być one różnorodne. Do najbardziej powszechnych należą predyspozycje genetyczne, mikrourazy, przeciążenia, zatory, zaburzenia hormonalne itd.
Jako jedną z wielu domniemanych przyczyn schorzenia podaje się także, zaburzenia kostnienia nasadowego trzonów kręgów (najczęściej w odcinku piersiowym kręgosłupa). Takie zaburzenie nasila się głównie w okresie młodzieńczym.
Choroba Scheuermanna pojawia się częściej u chłopców, niż u dziewczynek – co nie oznacza, że problem ten nie spotyka płci żeńskiej. Najczęściej cierpią na nią obecnie dzieci i młodzież od 12 do 18 roku życia. Trwałe zmiany, urazy i deformacje najczęściej pojawiają się w odcinku piersiowym i lędźwiowym kręgosłupa.
Proces trwania choroby trwa zazwyczaj ok. 2 lata lub więcej. Niestety, w tym czasie dochodzi do ograniczenia wielu czynności życiowych. Choroba ta jest praktycznie nie uleczalna, nawet gdy zostanie wcześnie wykryta. Jej zdiagnozowanie jednak, w większości przypadków jest bardzo trudne.
Najbardziej charakterystycznym objawem schorzenia jest silny, lub mniejszy ból kręgosłupa i w jego okolicach – współcześnie mylony z bólem który powoduje, coraz częściej po prostu z siedzący tryb życia nastolatków. Osoby cierpiące na tego rodzaju martwicę, bardzo często skarżą się również na powracające stale zmęczenie i senność. Ich postawa i sylwetka kręgosłupa stale się zmienia i z czasem ulega znaczącym i widocznym deformacją. Charakterystyczne jest pochylenie sylwetki ciała do przodu, plecy stają się okrągłe (efekt podobny do garbu) w przypadku uszkodzenia części piersiowej kręgosłupa, jeśli natomiast martwica dotyczy odcinka lędźwiowego zauważalny jest tzw. egekt pleców płaskich. Z czasem, gdy deformacja pogłębia się niektóre czynności stają się niemożliwe, ograniczone zostają ruchy. W zaawansowanej chorobie, ból nasila się głownie po dłuższym siedzeniu, staniu czy leżeniu. Dodatkowym objawem, jest nasilanie się bólu u kobiet w okresie menstruacji.
Leczenie jest uzależnione od stopnia zaawansowania choroby. Osoby cierpiące na kifozę młodzieńczą powinny unikać długiego pozostawania w jednej pozycji, spać na twardym podłożu na plecach. Lekarze zalecają również uprawianie pływania – które łagodzi objawy. Kiedy przypadki są lekkie, najczęściej pacjentowi proponowane są ćwiczenia – samodzielne lub w obecności rehabilitanta – mają one na celu stworzyć tzw. ochronny gorset mięśniowy. Ćwiczenia uczą także utrzymania prawidłowej postawy. Kiedy przypadki są cięższe, a objawy bardziej bolesne i uwidocznione konieczne jest zastosowanie łóżeczka gipsowego przez okres do około 3 miesięcy oraz noszenie gorsetu ortopedycznego przez kolejny, czasem bardzo długi okres. W tym etapie leczenia również konieczne są ćwiczenia wzmacniające mięśnie. Kiedy choroba nie jest jeszcze zaawansowana, jednak zaczyna szybko postępować lekarze proponują zastosowanie gorsetu ekstesyjnego.
Niestety w procesie leczenia powstałe deformacje oraz efekt zaokrąglonych pleców nie zmienia się. Wyleczenie, polega jedynie na zwapnieniu kości i nauką radzenia sobie z objawami oraz zahamowaniem dalszych procesów kilfowacenia.
W niektórych przypadkach choroby Scheuermanna konieczne jest wykonanie zabiegu operacyjnego. Stosuje się go kiedy ból jest nie do zniesienia, kifoza stale pogłębia się, a ruchomość klatki piersiowej jest ograniczona. Leczenie operacyjne polega na uwolnieniu przednim, dzięki któremu uzyskuje się lepszą ruchomość oraz na korekcji .