Interferencja biotyny w oznaczeniach laboratoryjnych

Biotyna

znana pod nazwą: witaminy B7, witaminy H, koenzymu R czy witaminy H jest związkiem organicznym, który występuje w tkankach zwierzęcych i roślinnych, zaliczana jest do witamin rozpuszczalnych w wodzie.

Biotyna uczestniczy w takich procesach jak:

• przemiana materii; dostarczanie energii ze spożytych węglowodanów,
• prawidłowa przemiana aminokwasów i cukrów,
• synteza kwasów tłuszczowych,
• procesy krzepnięcia krwi,
• prawidłowe funkcjonowanie tarczycy,
• sprawne funkcjonowanie układu immunologicznego,
• prawidłowy wzrost,
• zdrowie skóry, włosów i paznokci.

 Występowanie biotyny

Nadmiar czy niedobór biotyny ?

Dzienne zapotrzebowanie biotyny wynosi 30 μg.

Niedobór biotyny występuje bardzo rzadko, obserwuje się go w diecie bogatej w surowe jaja, zespołach złego wchłaniania, chorobie Leinera, u pacjentów podawanych dializie oraz w wadach genetycznych obejmujących enzym biotynidazę.

Zauważalny jest wzrost suplementacji preparatów z biotyną – przede wszystkim w celu poprawy kondycji skóry, włosów i paznokci. Suplementy diety zawierają dawki biotyny w granicy od 5 000 do 10 000 μg w jednej tabletce.

Duże dawki biotyny (100 000 – 300 000 μg/dzień) stosowane są w leczeniu pacjentów ze stwardnieniem rozsianym.

Bardzo często pacjenci albo zapominają o stosowaniu preparatów z biotyną, albo nie mają świadomości z obecności biotyny w danym suplemencie diety, przez co nie informują lekarza przed pobraniem krwi o stosowaniu tych preparatów.

W czym tak naprawdę tkwi problem?

Urząd ds. Żywności i Leków (FDA) opublikował komunikat wzywając do większej komunikacji między laboratoriami medycznymi, lekarzami oraz pacjentami na temat znaczenia jakie ma zgłaszanie stosowania biotyny w celu zmniejszenia ryzyka klinicznie istotnych nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych.

Agencja stwierdziła, że wzrosła liczba zgłoszonych zdarzeń niepożądanych związanych z interferencją biotyny. Biotyna interferuje w oznaczeniach laboratoryjnych mających na celu diagnostykę anemii, nowotworów złośliwych, chorób autoimmunologicznych oraz zakaźnych.

W 2016 roku Amerykańskie Towarzystwo Tyreologiczne (American Thryoid Association – ATA) zwróciło uwagę, że stosowanie preparatów z biotyną może mieć istotny wpływ na wyniki badań hormonalnych.

Biotyna ma dwie ważne cechy wykorzystywane w metodach immunochemicznych:

• tworzy silne, trwałe oraz niekowalencyjne wiązania z wieloma małymi lub dużymi cząsteczkami bez istotnego zmieniania ich cech antygenowych czy biologicznych,
• wytrzymałość kompleksu, który powstaje między biotyną a streptawidyną (białko tetrameryczne z punktem izoelektrycznym blisko obojętnemu pH, uzyskiwana z bakterii Streptomyces avidinii) czyni go odpornym na skrajne wartości pH i temperatury, a także na rozpuszczalniki. Pozwala to na stosowanie wyżej wymienionego kompleksu w wielu oznaczeniach immunochemicznych.

Biotyna znajdująca się w próbkach krwi pacjentów może powodować fałszywie wysokie lub niskie wyniki w zależności od wykonywanego badania.

Nieprawidłowe wyniki badań mogą natomiast prowadzić do postawienia przez klinicystę niewłaściwej diagnozy, a co za tym idzie wdrożenia leczenia, które będzie nieodpowiednie dla pacjenta.

Interakcje biotyny z lekami i innymi substancjami

Biotyna może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Leki przeciwdrgawkowe (fenytoina, karbamazepina, fenobarbital, prymidon) zwiększają  katabolizm biotyny w organizmie, co za tym idzie zmniejszając jej stężenie we krwi.

Hormony steroidowe przyspieszają katabolizm biotyny w tkankach.

Alkohol obniża stężenie biotyny we krwi.

Kiedy możemy oddać krew do badań przyjmując leki lub suplementy diety zawierające biotynę?

Nieznany jest dokładny okres wymywania biotyny z organizmu, który zagwarantuje brak interferencji w przeprowadzanym badaniu. Zakresy interferencji różnią się znacznie między testami na różnych analizatorach immunochemicznych. Wyższe dawki biotyny wymagają więcej czasu na usunięcie ich z organizmu niż dawki niskie. Proces ten komplikuje się u pacjentów z nieprawidłowym funkcjonowaniem nerek, gdzie oczyszczanie organizmu z biotyny się wydłuża.

Jeśli chcemy mieć pewność, że wyniki badań rzeczywiście odzwierciedlają stan naszej gospodarki hormonalnej, to zgodnie z zaleceniami opublikowanymi w The Journal of the Endocrine Society leki lub suplementy diety zawierające biotynę należy odstawić optymalnie na 7 dni przed planowanymi badaniami.

Minimalny czas na między ostatnią dawką preparatu z biotyną a wykonaniem badań hormonalnych nie powinien być krótszy niż dwa dni.

Bibliografia:

1. The effect of biotin interference on the results of blood hormone assays [Wpływ interferencji biotyny na wyniki oznaczeń stężenia hormonów we krwi], M. Ostrowska, Z. Bartoszewicz, T. Bednarczuk, K. Walczak, W. Zgliczyński, P. Glinicki, Endokrynol Pol 2019;70(1):102-121, 2019-02-22

2. Biotin interference: Underrecognized patient safety risk in laboratory testing., Gifford JL, Sadrzadeh S, Naugler C.,  Can Fam Physician. 2018 ; 64(5): 370.
3. Biotin. Biofactors., Zempleni J, Wijeratne SSK, Hassan YI.,  2009; 35(1): 36–46

Autorzy:

Justyna Pieczonka-Prochownik

Agnieszka Góra