Robotnice Pszczoły Miodnej
Pszczoła miodna (Apis mellifera L.) jest organizmem kolonijnym, co oznacza, że sama nie jest w stanie przeżyć poza gniazdem rodzinnym. Ciało pszczoły składa się z głowy, tułowia i odwłoku. Do ważnych narządów pszczoły robotnicy zalicza się : gruczoły gardzielowe, gruczoły woskowe oraz odnóża przystosowane do zbierania
i przenoszenia pyłku kwiatowego. Długość ciała wynosi 12 – 15 mm,
a masa 90 – 130 mg.
Robotnice są stałymi mieszkańcami ula. Średnio ich liczba wynosi 50 tys. Długość życia pszczół zależy od pory roku – latem maksimum 38 dni, a zimą do
6 miesięcy. Przez całe swoje życie są posłuszne sygnałom chemicznym – fermonom, które są wydzielane przez królową roju. W zasadzie to każda robotnica jest zdolna do wykonywania każdej czynności w gnieździe, ale dopiero po osiągnięciu odpowiedniego wieku.
Po wyjściu z komórek, młode robotnice przez pierwsze trzy dni dbają o siebie, tzn. oczyszczają swoje ciało, pozostając jednak na plastrach. Po 3 – 4 dniach życia zajmują się pielęgnacją larw – karmią je mleczkiem pszczelim[1]. Dopiero po 9 – 10 dniach są wstanie opuścić ul, aby odbyć pierwszy, krótki lot. Po ukończeniu prac
z karmieniem larw robotnice wydzielają wosk, którym budują plastry i ubijają głowami pyłek przyniesiony przez swoje siostry. Pyłek zmagazynowany na plastrach zwany jest pierzgą.
Pod koniec drugiego okresu życia pełnią funkcję porządkową w ulu – wynoszą odpadki. W wieku około dwudziestego dnia życia pełnią funkcję strażniczą – obmacują przylatujące z pola zbieraczki i walczą z intruzami. Pomimo obecności żądeł, pszczoły nie są w stanie obronić się przed wszystkimi atakami wrogów. Najniebezpieczniejszymi wrogiem pszczół są szerszenie, gdyż pszczoły względem nich są praktycznie bezradne. Nawet jeden szerszeń podczas „rabunku” może zabić kilkaset pszczół. Strażniczki muszą także stawić czoła z osami i drapieżnikami (niedźwiedzie), dla których miód jest przysmakiem. Dopiero po wykonaniu powyższych funkcji , robotnica rozpoczyna pracę jako zbieraczka nektaru, pyłku lub wody, która już pełni do śmierci.
Niezwykłym fenomenem jest zdolność pszczół do porozumiewania się między sobą. Wykonują tzw. tańce werbunkowe i ruchy, których znaczenie nie zostało jeszcze całkowicie wyjaśnione. Kiedy robotnica znajdzie jakieś źródło nektaru, najpierw przekazuje go po odrobinie swoim siostrom, a następnie wykonuje taniec. Informuje tym, jak daleko od ula znajduje się pożytek i jak do niego trafić. Jeżeli pszczoła biegnie po przestrzeni plastra zataczając przy tym jeden lub dwa pełne okręgi w prawo lub lewo; niekiedy zawracając, źródło pożytku znajduje się blisko ula. Gdy tor ruchu przypomina wygiętą ósemkę, a tępo jest szybie, to źródło pożytku znajduje się nieco daje od ula (przeważnie do 3 km) i jej oś symetrii wskazuje kierunek, w którym pszczoły mają szukać pożytku.
Specyficzny taniec wykonują pszczoły strażniczki tzw. taniec alarmowy. Tańcząca strażniczka biega po plastrze i trąca głową i czułkami inne pszczoły, ostrzegające je
o nadchodzącym niebezpieczeństwie i aby szykowały się do obrony.
Badania naukowe potwierdzają, że z każdym rokiem spada liczba pszczół. Przyczynia się do tego m.in. człowiek stosując herbicydy, które prowadzą do zatruć pszczół, a następnie do ich śmierci. Dzięki wielkiemu wysiłkowi pszczoły pełnią ważną rolę w przyrodzie. Znalazły zastosowanie w farmacji i lecznictwie. Miód jest bardzo zdrowy, a propolis odkaża i goi rany. Zdaniem pszczelarzy i naukowców, pszczoły robotnice, są ważnym elementem ekosystemu.
[1] Mleczko to wydzielina ślinianek pszczół robotnic, biała, lekko gorzka.