Odczynnikowy ostry dyżur, czyli skąd to wziąć?

W życiu chemika amatora używamy bardzo wielu substancji chemicznych. Zazwyczaj czyste substancje chemiczne kupujemy w różnych sklepach z wyposażeniem laboratorium, ale sklepy tak są nie w każdym mieście. Alternatywą jest sprzedaż wysyłkowa przez internet. Bywa jednak w życiu tak, że z jakiś powodów zabraknie nam czegoś lub nie mamy możliwości skorzystać ze sklepu z odczynnikami. Ale wśród nas są inne sklepy, w których dostaniemy część podstawowych odczynników chemicznych. Niestety zazwyczaj są to małe ilości, a w kilku przypadkach bardzo duże. W różnorakich książeczkach z doświadczeniami, ale także w internecie znajdziemy spis tego, co można dostać w handlu od ręki. Zacznijmy jednak od początku. Chemik znajdzie przydatne artykuły w składach budowlanych, marketach, sklepach z farbami i lakierami, drogeriach, sklepach spożywczych, aptekach, na stacjach benzynowych, sklepach specjalistycznych, aptekach i zapewne jeszcze gdzieś. W aptekach bardzo wiele zależy od pani za okienkiem, bo często pytając o czysty związek patrzy podejrzliwie lub zasłania się przepisami. Apteki i sklepy spożywcze mają tę zaletę, że kupowane tam substancje są wysokiej czystości. Natomiast te same substancje kupowane jako nawozy często wymagają oczyszczania, zwykle wystarcza przesączenie gorącego roztworu od zanieczyszczeń mechanicznych i krystalizacja. W starych książeczkach do doświadczeń często znajdują się spisy łatwodostępnych odczynników, ich kopie znajdziemy na portalach, ale baza dostępnych odczynników wymaga znacznej aktualizacji. Poniżej lista substancji i preparatów, które mogą się przydać chemikowi-amatorowi:

– aceton, propanon CH3COCH3: rozcieńczalnik, często niestety sprzedawany jako rozpuszczalnik zawierający sporo zanieczyszczeń (z regeneracji odpadów rozpuszczalnikowych, np. z lakierni itp). Nie polecam wyrobów firmy Dragon.

– acetylen C2H2: może być generowany bezpośrednio przez hydrolizę →węgliku wapnia.

– acetylenek wapnia →węglik wapnia

– aldehyd benzoesowy, benzaldehyd C6H5CHO: składnik aromatów do ciast, o zapachu migdałowym, ale nie polecam tego źródła, gdyż jest tam tylko dodatkiem. Jest głównym składnikiem (70-98%) olejku migdałowego. Można go uzyskać przez destylację z parą wodną zmielonych migdałów lub przez hydrolizę amigdaliny, również możliwą do otrzymania z migdałów. Znaczne ilości amigdaliny występują w pestkach śliw i wiśni. Zleżałe, ale trzymane w zamknięciu migdały zawierają więcej wolnego aldehydu, który powstaje w nich poprzez hydrolizę amigdaliny.

– alkohol →alkohol etylowy

– alkohol etylowy, etanol, alkohol C2H5OH. Czysty jako rektyfikowany spirytus jest bardzo drogi w Polsce. Bez akcyzy dostępny jako denaturat. Zwykle skażany benzoesanem denatonium (bitrexem). Kolor można usunąć wrzucając kilka tabletek →węgla medycznego lub węgla aktywnego. Znaczną część wody można usunąć tlenkiem wapnia. W handlu dostępne są także gatunki alkoholu skażone eterem, acetonem, heksanem.

– alkohol izopropylowy →izopropanol

– aluminium →glin

– ałun →siarczan glinowo-potasowy

– ałun glinowo-potasowy →siarczan glinowo-potasowy

– amoniak,  NH3, woda amoniakalna NH3aq: w postaci wody amoniakalnej bywa stosowany jako nawóz. Łatwy do otrzymania z dowolnej soli amonowej oraz silnej zasady, najlepiej →wodorotlenku wapnia. Dostępny w niektórych drogeriach.

– amoniak do pieczenia →wodorowęglan amonu

– antychlor →tiosiarczan sodu

– azotan amonu, saletra amonowa NH4NO3: stosowany jako dobry nawóz azotowy, często zawiera domieszki, które można usunąć przez krystalizację.

– azotan potasu, saletra potasowa, saletra indyjska KNO3: jako nawóz w sklepach ogrodniczych, w znacznie lepszej czystości dostępna także w drogeriach i sklepach spożywczych jako środek do peklowania mięsa.

– azotan sodu, saletra sodowa, saletra chilijska NaNO3: do nabycia jako nawóz w sklepach ogrodniczych.

– azotan srebra, lapis AgNO3: do nabycia w aptekach w postaci preparatu z azotanem potasu. Nadaje się do reakcji charakterystycznych dla srebra.

– azotniak → cyjanamid wapnia

– azotan wapnia, saletra wapniowa, saletra norweska Ca(NO3)2*4H2O: jako nawóz sztuczny w sklepach ogrodniczych.

– azotyn sodu, azotan (III) sodu: zastosowanie w peklowaniu mięsa, ale dostępność mniejsza niż azotanu (V) potasu.

– benzyna, frakcja węglowodorowa: zazwyczaj używana jako rozpuszczalnik, nie używać benzyny ze stacji paliw, bo zawiera dużą ilość różnych dodatków! Do nabycia w aptekach, drogeriach czy sklepach z farbami i lakierami, marketach. Nie polecam wyrobów firmy Dragon, gdyż często jest to benzyna z regeneracji odpadów. Zazwyczaj spotykana pod nazwą benzyna ekstrakcyjna, lakowa a czasem apteczna. Najlżejsze frakcje benzynowe, o niskich temperaturach wrzenia (łatwopalne!) zwą się eterem naftowym.

– benzyna apteczna →benzyna

– benzyna ekstrakcyjna →benzyna

– benzyna lakowa →benzyna

– benzaldehyd →aldehyd benzoesowy

– biel cynkowa →tlenek cynku

– Bielinek →podchloryn sodu

– Bielinka →podchloryn sodu

– boraks → tetraboran sodu

– Borasol →kwas borowy

– celuloza (C6H10O5)n: najlepszym źródłem jest zwykła wata opatrunkowa

–  chloran (I) sodu →podchloryn sodu

–  chloran (I) wapnia →podchloryn wapnia

– chlorek magnezu MgCl2*6H2O: bywa dostępny jako środek do odladzania dróg.

– chlorek metylenu, dichlorometan, czasem zwany skrótowo DCM CH2Cl2: do niedawna podstawowy składnik zmywacza powłok lakierniczych. Obecnie są w marketach dostępne jeszcze zmywacze na bazie chlorku metylenu głównie firmy Dragon.  Chlorek metylenu można z niego wydestylować.

– chlorek potasu KCl: stosowany jako nawóz potasowy, ale zazwyczaj jest w formie preparatu, z którego trzeba go dopiero wydzielić. Stosowany jest także w galwanizerniach, gdzie można spróbować go nieco nabyć.

– chlorek sodu NaCl: sól kuchenna, dostępna w każdym sklepie spożywczym. Zwykle zawiera ponad 99,8% NaCl, ale można spotkać też niższe zawartości. Sól jodowana zawiera śladową ilość jodku potasu oraz heksacyjanozelazian potasu jako antyzbrylacz, co nie przeszkadza w niemal wszystkich doświadczeniach, ze względu na ich śladową ilość.

– chlorek wapnia CaCl2*6H2O. Stosowany do odladzania dróg, bywa dostępny w drogeriach, marketach budowlanych. Po odwodnieniu cenny środek suszący.

– chlorek żelaza (III) FeCl3: używany w elektronice, dostępny w sklepach z artykułami elektronicznymi.

– cukier →sacharoza

– cukier gronowy →glukoza

– cyjanamid wapnia CaCN2: pojawia się w wielu starszych książkach jako nawóz sztuczny. W Polsce zasadniczo nie jest produkowany od wielu lat. Prawdopodobnie jest sporadycznie dostępny w sklepach ogrodniczych w małych opakowaniach jako nawóz przedsiewny Perlka, zagranicznej produkcji. Niestety wg informacji producenta dostępny jest tylko w workach 25 lub 50 kg.

– cyna Sn: potocznie cyną często błędnie określa się stopy lutownicze, czyli luty. Stopy te zawierają inne metale, zwłaszcza sporo ołowiu. Dostępne są stopy zawierające 99% cyny i są oznakowane Sn99, często w postaci drutu do lutowania. Takie stopy zawierają dodatek miedzi lub małych ilości srebra. Z cyny bywają wykonane dekoracyjne przedmioty, np. karafki, kufle itp. Uwaga przy zakupie lutów! Bardzo łatwo jest być wprowadzonym w sklepie w błąd i pod nazwą cyna będzie się kryć stop zawierający 40% ołowiu!

– cynk Zn: kubeczki cynkowe można uzyskać rozbierając w miarę świeże baterie, zleżałe baterie zawierają coraz mniej metalicznego cynku. Kilka takich kubeczków można po umyciu, wypłukaniu np. alkoholem czy acetonem (celem usunięcia wody z jego powierzchni) przetopić. Czasem bywa stosowany do wyrobu niektórych przedmiotów, np. klamek, części zawiasów starych mebli, do dzisiaj np. uchwyty i gałki meblowe często są wykonane z cynku, ale mogą być pokryte innym metalem, np. niklem, mosiądzem itp. Tanim i poręcznym źródłem cynku są ciężarki do felg stalowych o różnej masie. W starszych żelazkach spotyka się stopki cynkowe, pokryte od zewnątrz blachą stalową. Używany także w ocynkowniach ogniowych. Pył cynkowy o bardzo dobrej jakości bywa też używany jako składnik farb krzemianowych, cynk dodaje się do niej bezpośrednio przed malowaniem, farby takie dostępne są w sklepach dla zawodowych lakierników. Elementy cynkowe można łatwo przetopić w granulki, łezki przez wlanie do zimnej wody.

– dekstroza →glukoza

– dermatol →galusan hydroksybizmutu

– dichlorometan →chlorek metylenu

– diwodorofosforan amonu NH4H2PO4: stosowany jako nawóz sztuczny.

– dwutlenek ceru, tlenek ceru (IV) CeO2: stosowany jako proszek polerski, do nabycia w sklepach z artykułami szlifierskimi.

– dwutlenek węgla CO2: może być generowany w reakcji węglanów z kwasem, najlepiej siarkowym ze względu na jego niską lotność. W handlu często używany w postaci suchego lodu i używany w chłodniach. Dostępny w formie granulek lub bloków, można poszukać lokalnego sprzedawcy suchego lodu. Dostępny także w instytucjach naukowych. Często używany przez specjalistyczne firmy do tzw. czyszczenia suchym lodem, stąd jest u nich dostępny, istnieją także detaliczne punkty sprzedaży suchego lodu. UWAGA! Czasem suchym lodem błędnie określa się →octan sodu!

– dymiący kwas azotowy →kwas azotowy

– eter naftowy →benzyna

– formaldehyd, formalina CH2O: jako formalina 37% używana do dezynfekcji, dostępna w aptekach i drogeriach.

– formalina →formaldehyd

– fruktoza C6H12O6: dostępna w sklepach spożywczych i aptekach, podobnie jak glukoza.

– galusan hydroksybizmutu, zasadowy galusan bizmutu, dermatol C7H5O6Bi: do nabycia w aptekach, może posłużyć jako źródło małych ilości związków bizmutu. Ogrzany rozkłada się do tlenku bizmutu (III).

– glejta →tlenek ołowiu (II)

– glicerol →gliceryna

– gliceryna, glicerol, 1,2,3-propanotriol C3H8O3: do nabycia w aptekach i drogeriach, często w postaci 86% roztworu. Używana także do słodzenia drinków.

– glin, aluminium Al: wyroby metalowe, niektóre przewody prądu elektrycznego, folie aluminiowe, pył aluminiowy bywa dostępny w sklepach z farbami oraz drogeriach.

– glukoza, dekstroza, cukier gronowy C6H12O6: dostępna w sklepach spożywczych, aptekach lub sklepach dla sportowców, często pod nazwą dekstroza.

– izopropanol, alkohol izopropylowy C3H7OH: bywa jedynym składnikiem płynów do czyszczenia ekranów itp. Ponadto jako rozpuszczalnik np. w drukarniach. Jako 70% roztwór stosowany do odkażania w przychodniach itp.

– jod I2: w postaci jodyny lub płynu Lugola dostępna w aptekach. Czysty jod (jod resublimowany) bywa używany w recepturach aptecznych.

– jodyna →jod

– jodek potasu KI: niewielkie ilości bywają dostępne w aptekach.

– kamfora C10H16O: dostępna w aptekach oraz drogeriach.

– kamień winny →wodorowinian potasu

– karbamid →mocznik

– karbid →węglik wapnia

– krzemian potasu K2SiO3: dostępny pod nazwą szkło wodne potasowe w budowlanych, drogeriach, sklepach z farbami.

– krzemian sodu Na2SiO3: jako szkło wodne sodowe dostępny tak samo jak szkło wodne potasowe.

– ksylen C8H10: jako mieszanina izomerów używany do rozcieńczania farb.

– kwas azotowy HNO3: techniczny 52%  bywa dostępny w kanistrach 5 L u sprzedawców surowców. Wysokie stężenia można uzyskać w reakcji azotanów z kwasem siarkowym. powstały kwas azotowy przy odpowiednim prowadzeniu procesu ma ponad 90% i jest to tzw. dymiący kwas azotowy.

– kwas borny →kwas borowy

– kwas borowy, kwas borny H3BO3: do nabycia pod własną nazwą w aptekach i drogeriach. Do nabycia także 3% r-ry pod nazwą Borasol.

– kwas cytrynowy: pod tą samą nazwą lub pod nazwą kwasek cytrynowy dostępny w sklepach spożywczych. Substancja bardzo czysta i nadaje się do niemal wszystkich prac.

– kwas octowy CH3COOH: w postaci 10% r-ru dostępny pod nazwą ocet spirytusowy, a 6% roztwory to ocet winny. Zazwyczaj ocet spożywczy pochodzi z naturalnej fermentacji (oznaczenie BIO), więc poza kwasem octowym zawiera inne substancje w małych domieszkach, co ogranicza jego użycie do otrzymywania soli. Ocet bez oznaczenia BIO jest lepszej jakości dla chemików. Octy smakowe, np. jabłkowy, nie są przydatne w praktyce.

– kwas salicylowy C6H4(OH)COOH: małe ilości można uzyskać przez odparowanie spirytusu salicylowego.

– kwas siarkowy H2SO4: stężony lub rozcieńczony (elektrolit) bywa używany przez firmy zajmujące się regeneracją akumulatorów. Elektrolit bywa dostępny na stacjach benzynowych.

– kwas solny HCl: bywa dostępny w drogeriach. Przy odpowiednim wyposażeniu małe ilości można otrzymać w reakcji kwasu siarkowego z chlorkiem  sodu.

– kwas szczawiowy (COOH)2: używany przez pszczelarzy, do nabycia w sklepach specjalistycznych.

– kwas taninowy →tanina

– kwas winowy C4H6O6: występuje w wielu owocach, większe ilości zawierają winogrona. Może być otrzymany z →wodorowinianu potasu.

– kwasek cytrynowy →kwas cytrynowy

– kwaśny węglan amonu →wodorowęglan amonu

– kwaśny węglan sodu →wodorowęglan sodu

– kwaśny winian potasu →wodorowinian potasu

– lapis →azotan srebra

– magnezja →tlenek magnezu

– magnezja palona →tlenek magnezu

– mąka ziemniaczana →skrobia

– miedź Cu: bardzo dobrej jakości miedź używana jest do produkcji kabli i to jest główne źródło jej pozyskania. W sklepach z artykułami metalowymi dostępne są także blaszki miedziane.

– mocznik, karbamid (NH2)2CO: dostępny jako nawóz w sklepach ogrodniczych. W obecności zasad ulega hydrolizie do węglanów oraz wolnego amoniaku.

– nadmanganian potasu, manganian (VII) potasu: niewielkie ilości można nabyć w aptece.

– nadsiarczan amonu (NH4)2S2O8: używany w elektronice podobnie jak chlorek żelaza (III). Do nabycia w sklepach elektronicznych.

– nadtlenek wodoru H2O2: w postaci perhydrolu (30-35%) dostępny jest w aptekach, bywa w marketach, sklepach z farbami czy chemią gospodarczą. Jako wybielacz bezchlorowy dostępny jest w postaci roztworów 10-15%. Dostępny także jako rozjaśniacz włosów w salonach fryzjerskich. Wybierajmy wybielacze tańsze, bez dużej ilości środków zapachowych i powierzchniowo czynnych. 3% r-ry to woda utleniona. Ponadto dostępny jest w postaci stałej, jako tzw.  →nadwęglan sodu.

– nadwęglan sodu Na2CO3*1,5H2O2: właściwie jest węglanem, który zamiast wody krystalizacyjnej posiada nadtlenek wodoru. Jest podstawą odplamiaczy i wybielaczy w proszku. Wybierać tanie, bez kompozycji zapachowej czy dodatku środków powierzchniowo czynnych. Techniczny nadwęglan sodu zawiera domieszki węglanu sodu (max 9%) oraz chlorku sodu (max. 2%)

– nafta, frakcja węglowodorowa: dostępna w aptekach, sklepach z farbami, drogeriach, marketach.

– naftalen C10H8: zwany także naftaliną, dostępny w formie kulek na mole w drogeriach, sklepach z chemią gospodarczą, sklepach z farbami czy artykułami przemysłowymi. Aromatyzowane kulki na mole można łatwo oczyścić przez krystalizację naftalenu z alkoholu.

– naftalina →naftalen

– ocet →kwas octowy

– octan etylu CH3COOC2H5: często główny lub jedyny składnik zmywaczy bezacetonowych do paznokci. Bywa dostępny jako rozpuszczalnik do farb i lakierów, głównie w sklepach specjalistycznych.

– octan ołowiu (II):  łatwy do otrzymania z →tlenku ołowiu (II) i →kwasu octowego.

– octan sodu CH3COONa: składnik tzw. ciepłego lodu. Bywa błędnie zwany suchym lodem (→dwutlenek węgla)

– olej parafinowy →parafina

– ołów Pb: dawniej używany jako materiał na armaturę i podczas remontów kamienic można znaleźć sporo ołowianych rur. Obecnie częściej używany np. do produkcji ciężarków wędkarskich, śrutu. Ciekawym i niezbyt ekologicznym zastosowaniem ołowiu są taśmy kominowe. Bywają dostępne blaszki ołowiane. Ciężarki również są używane do wyważania felg. Elementy ołowiane można znaleźć też w starych wagach mechanicznych. Większe elementy ołowiane można łatwo przetopić w łezki przez wlanie stopionego ołowiu do wody.

– parafina, frakcja węglowodorowa: najlżejsza frakcja, ciekła w temperaturze pokojowej zwana jest olejem parafinowym, ma też największe zastosowanie w pracach chemika. Cięższe frakcje stałe: parafina miękka i parafina twarda mają mniejsze znaczenie. Dostępna w aptekach, sklepach z farbami, marketach, drogeriach.

– perhydrol →nadtlenek wodoru

– Perlka →cyjanamid wapnia

– pirosiarczan (IV) potasu →pirosiarczyn potasu

– pirosiarczyn potasu, pirosiarczan (IV) potasu K2S2O5. Stosowany jako środek do dezynfekcji wina i artykułów winiarskich. Dostepny w drogeriach, sklepach ogrodniczych i innych z artykułami winiarskimi.

– płyn Lugola →jod

– podchloryn sodu, chloran (I) sodu NaClO: w postaci roztworów dostępny w sklepach z chemią gospodarczą i drogeriach jako wybielacze chlorowe. Najlepsze są najtańsze, bez dodatków środków powierzchniowo cynnych oraz zapachowych. godne polecenia są wybielacze na nazwie Bielinek lub Bielinka. W obecności kwasów wydziela toksyczny chlor!

–  podchloryn wapnia, chloran (I) wapnia Ca(ClO)2. Zasadniczy składnik wapna chlorowanego, używanego do dezynfekcji. Dostępny w drogeriach. W obecności kwasów wydziela toksyczny chlor!

– propanon →aceton

– 1,2,3-propanotriol →gliceryna

– rtęć: dawniej stosowana np. w stycznikach elektrycznych, do niedawna w termometrach. Ok. 2 ml rtęci można odzyskać ze starego stycznika w wielu przestarzałych urządzeniach. Zachować daleko idącą ostrożność!

– sacharoza C12H22O11: pod nazwą cukier dostępna w każdym spożywczym sklepie. Wybierać gatunki oczyszczone, to jest białe. Cukier złocisty lub brązowy zawiera znacznie więcej zanieczyszczeń i jest droższy.

– saletra amonowa →azotan amonu

– saletra chilijska →azotan sodu

– saletra indyjska →azotan potasu

– saletra norweska →azotan wapnia

– saletra potasowa →azotan potasu

– saletra sodowa →azotan sodu

– saletra wapniowa →azotan wapnia

– siarczan glinowo-potasowy, ałun, ałun glinowo-potasowy KAl(SO4)2*12H2O: dostępny w drogeriach jako środek na zacięcia oraz antyperspiracyjny. Dostępny często w postaci sztyftu.

– siarczan(VI) kobaltu(II) →Siarczan kobaltu sześciowodny

– siarczan kobaltu sześciowodny CoSO₄*6H₂O: w przyzwoitej cenie dostępny jest produkt techniczny w sklepach z artykułami dla ceramików. Obecnie dostępny również wysyłkowo w cenie ok. 13 PLN/100 g.

– siarczan magnezu, sól gorzka (bittersalz), kizeryt MgSO4*7H2O: dostępny jako nawóz w sklepach ogrodniczych. Po oczyszczeniu przez krystalizację i wysuszeniu w temperaturze 100-120 stopni uzyskuje się cenny środek suszący.

– siarczan(VI) manganu(II) monohydrat,  siarczan manganu(II)  jednowodny MnSO₄*H₂O – najtańszym źródłem (dostępny nawet <10 PLN/kg) jest produkt techniczny używany w ogrodnictwie do oprysków. Sprzedawany w postaci jasnoróżowego proszku.

– siarczan miedzi CuSO4*5H2O: dostępny w sklepach ogrodniczych, czasem pod nazwą sinego kamienia. Metoda jego otrzymywania bez użycia kwasu siarkowego dostępna jest na portalu w dziale ciekawostek chemicznych.

– siarczan potasu K2SO4: dostępny jako nawóz w sklepach ogrodniczych lub rolniczych.

– siarczan sodu Na2SO4*10H2O: do nabycia podobnie jak poprzednik. Po odwodnieniu dość cenny środek suszący.

– siarczan(VI) żelaza(II), siarczan żelazowy – FeSO₄*7H₂O tani i dostępny w postaci drobnokrystalicznej. Produkt ogrodniczy stosowany jest jako nawóz zapobiegający wzrostowi mchu.

– siarka S: w postaci mielonej lub granulowanej dostępna w sklepach ogrodniczych i rolniczych.

– skrobia (C6H10O5)n: najczęściej ziemniaczana, dostępna w każdym spożywczym, często też pod nazwą mąka ziemniaczana.

– soda →węglan sodu

– soda kalcynowana →węglan sodu

– soda kaustyczna →wodorotlenek sodu

– soda oczyszczona →wodorowęglan sodu

– sól gorzka →siarczan magnezu

– spirytus →alkohol etylowy

– spirytus salicylowy →kwas salicylowy

– srebro Ag: czyste srebro, to jest próby 999 można kupić w postaci sztabek np. przez internet. Dostępne są druty srebrne. Ze srebra wykonane są liczne przedmioty, zwłaszcza biżuteria. Spotyka się też luty srebrowe, o zawartości ok. 60% Ag.

– suchy lód →dwutlenek węgla

– szkło wodne potasowe →krzemian potasu

– szkło wodne sodowe →krzemian sodu

– tanina, kwas taninowy, mieszanina glikozydów kwasu galusowego i digalusowego: dostępna w aptekach, stosowana także przy garbowaniu skór.

– terpentyna balsamiczna, mieszanina węglowodorów: dostępna w drogeriach, sklepach z farbami, budowlanych

– tetraboran sodu, czteroboran sodu, boraks Na2B4O7*10H2O: do nabycia w aptekach, drogeriach, sklepach z narzędziami (używany w lutowaniu).

– tiosiarczan sodu Na2S2O3*5H2O: stosowany jako utrwalacz fotograficzny (antychlor), niestety ze względu na wypieranie tradycyjnych technologii wywoływania zdjęć, coraz trudniej dostępny poza sklepami z odczynnikami i aptekami. Bywa dostępny w sklepach akwarystycznych pod nazwą antychlor.

– toluen C7H8: bywa dostępny jako rozpuszczalnik do farb, wosków i tłuszczów, stosowany np. przez szewców, profesjonalnych użytkowników farb.

– tlenek ceru (IV) →dwutlenek ceru

– tlenek cynku ZnO: jako biel cynkowa stosowany jako pigment, stąd bywa dostępny w sklepach z farbami. Używany także w recepturach aptecznych.

– tlenek magnezu MgO: używany w recepturach aptecznych, bywa nazywany magnezją paloną. Produkt termicznego rozkładu zasadowego węglanu magnezu (magnezji).

– tlenek ołowiu (II), glejta PbO: łatwy do otrzymania przez prażenie metalicznego ołowiu z →azotanem potasu lub sodu. Ponadto węglan lub azotan ołowiu ulegają termicznemu rozkładowi do tlenku ołowiu.

– tlenek wapnia CaO: pod nazwą wapno palone do nabycia w składach budowlanych, ale znacznie trudniej dostępne niż wapno suchogaszone. Można otrzymać z →wodorotlenku wapnia lub bezwodnego →azotanu wapnia. Z węglanu wapnia również można otrzymać, ale wtedy trzeba uzyskać wyższą temperaturę.

– wapno gaszone →wodorotlenek wapnia

– wapno palone →tlenek wapnia

– wapno suchogaszone →wodorotlenek wapnia

– wazelina, frakcja węglowodorowa: do nabycia w drogeriach i aptekach.

– węgiel C. Zazwyczaj stosowany w postaci węgla aktywnego, jako sorbent. Najczystsza postać węgla aktywnego to węgiel medyczny, dostepny w aptekach a czasem i w sklepach spożywczych. Spotykany także pod nazwą węgiel leczniczy. Węgiel medyczny powinien być zawsze w łatwo dostępnym miejscu ze względu na jego zastosowanie przy zatruciach! Czasem używa się węgla zrobionego przez zwęglenie spożywczego cukru.

– węgiel aktywny →węgiel

– węgiel leczniczy →węgiel

– węgiel medyczny →węgiel

– węglan sodu bezwodny, soda, soda kalcynowana Na2CO3: znany jako soda kalcynowana lub naturalna. Jeśli jest niedostępny, może zostać łatwo otrzymany przez wyprażenie w tyglu lub parownicy sody oczyszczonej (wodorowęglanu sodu).

– węglan wapnia, kalcyt CaCO3: Jako minerał kalcyt jest zasadniczym składnikiem wapieni. Jako odczynnik także  wypełniacz w recepturach aptecznych. Główny składnik kredy, ale kreda często zawiera sporo domieszek.

– węglik wapnia, karbid, właściwie acetylenek wapnia CaC2: do nabycia w sklepach ogrodniczych.

– woda H2O: demineralizowana (dejonizowana) lub destylowana dostępna jest w marketach budowlanych, wielobranżowych (np. do żelazka), na stacjach benzynowych czy w aptekach. Jej cena nie jest wysoka. Samodzielna destylacja wody jest wysoce nieopłacalna!

–  woda dejonizowana →woda

– woda demineralizowana →woda

– woda destylowana →woda

– woda amoniakalna →amoniak

– woda utleniona →nadtlenek wodoru

– woda wapienna →wodorotlenek wapnia

– wodorofosforan amonu (NH4)2HPO4: jako pożywka dla drożdzy winnych dostępny w drogeriach, ogrodniczych i wszędzie tam gdzie są artykuły winiarskie. Jako nawóz w ogrodniczych.

– wodorotlenek sodu, soda kaustyczna NaOH. Do nabycia w drogeriach i marketach pod nazwą soda kaustyczna lub kryje się pod nazwą wielu środków do przepychania rur. Absolutnie nie używać środków, które zawierają dodatek glinu! sprawdzić etykietę przed zakupem. Łatwy do otrzymania w wyniku reakcji węglanu sodu z wapnem gaszonym.

– wodorotlenek wapnia, zasada wapniowa, wapno gaszone, wapno suchogaszone Ca(OH)2: najtańsza silna zasada, dostępny w składach budowlanych jako wapno suchogaszone. Ogrzany ponad 600 stopni rozkłada się na tlenek wapnia. Wapno budowlane zawiera jednak sporo zanieczyszczeń. Nasycony roztwór w wodzie zwany jest wodą wapienną.

– wodorowęglan amonu, kwaśny węglan amonu NH4HCO3: pod nazwą amoniak do pieczenia dostępny w sklepach spożywczych, substancja bardzo czysta, nieszczelnie zamknięta powoli się rozkłada z wytworzeniem wody, dwutlenku węgla i amoniaku. Jeden z produktów hydrolizy mocznika.

– wodorowęglan sodu, kwaśny węglan sodu, soda oczyszczona NaHCO3: pod nazwą soda oczyszczona dostępny w sklepach spożywczych. Jego czystość jest wystarczająca do większości prac. Wybierać duże opakowania po niskiej cenie jednostkowej.

– wodorowinian potasu, kwaśny winian potasu C4H5O6K: podczas fermentacji  lub klarowania wina z winogron często tworzy się w postaci krystalicznej i jest składnikim szlamu dennego, ale potrafi też utworzyć spore kryształy na ściankach, zwany kamieniem winnym.

– wybielacz bezchlorowy →nadtlenek wodoru

– zasada sodowa →wodorotlenek sodu

– zasada wapniowa →wodorotlenek wapnia

– zasadowy galusan bizmutu →galusan hydroksybizmutu

– żelatyna, substancja białkowa: dostępna w sklepach spożywczych.

– żelazo Fe: czyste nie ma praktycznie zastosowania użytkowego. Źródłem mogą być wszelakie stalowe elementy. Żeliwo zawiera więcej węgla. Bardzo użyteczne są opiłki lub ścinki, dostępne w wielu warsztatach.

CDN