Badanie Ogólne Moczu (BOM): Klucz do Zrozumienia Twojego Zdrowia

Badanie ogólne moczu (BOM) należy do podstawowych przesiewowych testów wykonywanych w laboratoriach klinicznych. Jest wykorzystywane w diagnozowaniu głownie chorób układu moczowego, a także innych narządów np. wątroby oraz chorób ogólnoustrojowych np. cukrzycy.

Badanie ogólne moczu jest powszechnie wykonywane ze względu na nieinwazyjne pobranie materiału do badania, prostotę i szybkość wykonania oraz niski koszt.

Mocz jest wydaliną, która zawiera zbędne produkty przemiany materii i niewielką liczbę elementów komórkowych, a jej skład zależy od:

• Czynności nerek i innych narządów (wątroby, trzustki)

• Przemian metabolicznych wewnątrzustrojowych

• Gospodarki wodno-elektrolitowej

• Równowagi kwasowo-zasadowej

Przygotowanie próbki do badania

Mocz do badania ogólnego oddajemy będąc na czczo, po odpoczynku nocnym, krótko po przebudzeniu i co najmniej 4 godzinach inkubacji moczu w pęcherzu. Należy dokładnie umyć wodą zewnętrzne narządy moczowo-płciowe, oddać pierwszą porcję moczu do toalety, wstrzymać strumień i kolejno środkową porcję moczu oddajemy do pojemnika, ostatnią natomiast do toalety. Tak pobraną próbkę należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.

Na badanie ogólne moczu składa się:

-Badanie własności fizycznych

-Badanie własności chemicznych

-Badanie osadu moczu

Badanie własności fizycznych obejmuje ocenę barwy, przejrzystości, woni oraz ciężaru właściwego. Fizjologicznie mocz przyjmuje różne odcienie barwy żółtej w zależności od zagęszczenia moczu, jest klarowny i ma swoistą woń, która nie jest mocno wyczuwana w świeżej próbce. Barwa moczu warunkowana jest obecnością barwnika- urochromu.

Do badania własności chemicznych moczu oraz ciężaru właściwego wykorzystuje się paski testowe. Są one wykonane z tworzywa sztucznego, na którym umieszczone są pola wskaźnikowe. Pola nasączone są odczynnikami wchodzącymi w reakcje chemiczne z określonymi składnikami moczu, efektem których jest zmiana barwy pola reakcyjnego. Odczytu reakcji można dokonać wizualnie poprzez porównanie ze skalą barwną lub poprzez odczyt automatyczny.

Mikroskopowe badanie osadu moczu

Bezwzględnym wskazaniem do wykonania badania osadu moczu jest dodatni wynik w badaniu paskiem testowym na obecność erytrocytów, leukocytów, azotynów i białka, a także zmętnienie lub patologiczna barwa próbki. 

W moczu fizjologicznym w  mikroskopowym badaniu osadu dopuszcza się występowanie pojedynczych erytrocytów (0-2), leukocytów (0-5), komórek nabłonka oraz bezpostaciowego osadu mineralnego.

Wzrost ilości składników komórkowych oraz obecność w moczu określonych struktur (np. wałeczków, nabłonków nerkowych) jest wskaźnikiem określonych schorzeń narządowych, a badanie osadu pozwala na ich wykrycie. I tak np. nabłonki nerkowe występuję m.in. w odmiedniczkowym zapaleniu nerek,  erytrocyty świeże w kamicy moczowej, chorobach gruczołu krokowego, wałeczki ziarniste w ostrych i przewlekłych chorobach nerek. 

Witamina C  jednym z parametrów ocenianych na paskach testowych

Witamina C jest suplementowana przez znaczną cześć społeczeństwa, z organizmu jest usuwana jest przez nerki wraz z moczem. Obecność kwasu askorbinowego w moczu może wpływać na oznaczenie niektórych parametrów na pasku testowym, prowadząc do otrzymania wyników fałszywie ujemnych.

Zaleca się odstawienie witaminy C minimum 10h przed oddaniem moczu do badania !

mgr Patrycja Leyk, Diagnosta Laboratoryjny

Bibliografia:

Diagnostyka Laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej- Aldona Dembińska-Kieć

Nefrologia i leczenie nerkozastępcze. Praktyczny przewodnik- pod redakcją       B. Rutkowskiego

Diagnostyka Laboratoryjna moczu i inncy płynów ustrojowych- Nancy A. Brunzel