Narząd zmysłu – zbiór komórek receptorowych i struktur wspomagających percepcję bodźca
– Oko znajduje się w oczodole (strukturze kostnej) – ochrona
– Do gałki ocznej przytwierdzone są mięśnie -> poruszanie, np. powiekami
– powieki – chronią przed wysychaniem, nawilżają oko, chronią przed nadmiernym natężeniem światła
– brwi – chronią przed potem
– rzęsy – wyłapują zanieczyszczenia z powietrza
– gruczoł łzowy – przemywa i nawilża oczy
3 warstwy oka:
ZEWNĘTRZNA
– błona włóknista – nie jest jednorodna
W przedniej części wypukła i przezroczysta jest to rogówka (przepuszcza i skupia światło)
2 część jest nieprzezroczysta, chroni, nadaje kształt ->twardówka (komora przednia oka, za rogówką)
WEWNĘTRZNA
– błona naczyniowa
Z przodu znajduje się barwna tęczówka, w niej otwór źreniczny (źrenica)
Aneta Skawińska
1 mięśnie okrężne – średnica się zwęża
2 mięśnie podłużne – średnica się rozszerza
Adaptacja – zdolność oka do regulacji siły światła
– za tęczówką ciałko rzęskowe, na którym zawieszona jest dwuwypukła skupiająca soczewka, może się rozciągać i skupiać
Akomodacja – zmiana kształtu soczewki w zależności od odległości
– naczyniówka (warstwa środkowej ściany gałki ocznej) – zaopatruje oko w tlen i substancje odżywcze
TYLNA
– siatkówka (wyściela tylną warstwę gałki ocznej), skład:
2 typy komórek światłoczułych (receptorów):
1. Pręciki (dłuższe, ok. 120mln, są wrażliwe na natężenie światła)
2. Czopki (ok. 7mln, wrażliwe na długości fal świetlnych, dlatego obserwujemy barwy, mogą zostać pobudzone tylko w warunkach dużego natężenia światła).
Znajduje się tam barwnik, rodopsyna (purpura wzrokowa) – białko złożone, w skład którego wchodzi opsyna (część białkowa) i retinen (część niebiałkowa), rozpada się właśnie na te dwie części, powoduje podrażnienie komórek optycznych.
Retinen jest pochodzenia witaminy A, dlatego niedobór powoduje jej kurzą ślepotę.
– w siatkówce:
1. plamka żółta – tam gdzie siatkówka krzyżuje się z osią optyczną oka, to miejsce najlepszego widzenia, bo znajduje się tam duże skupisko receptorów
2. plamka ślepa – ujście nerwu wzrokowego, nie ma tam receptorów
Wady wzroku:
– krótkowzroczność – promienie krzyżują się przed siatkówką (należy zastosować soczewkę wklęsłą, rozpraszającą)
– dalekowzroczność – promienie krzyżują się za siatkówką (należy zastosować soczewkę wypukła, skupiającą)
– astygmatyzm – skutek nierównomiernego skupiana światła, obraz jest zamazany
Choroby:
– daltonizm
– kurza ślepota
– katarakta
Narząd zmysłu + nerw wzrokowy + ośrodek nerwowy = analizator wzroku
Na czym polega widzenie trójwymiarowe?
Impulsy z przyśrodkowej części oka (siatkówka) przechodzą w skrzyżowaniu wzrokowym na drugą stronę. Docierające z obu oczu impulsy są analizowane i scalane w ośrodku wzrokowym płata potylicznego kresomózgowia, wtedy powstaje obraz trójwymiarowy.
