Rozwój zarodkowy zwierząt

Rozwój zarodkowy zwierząt

– złożona budowa

– cudzożywność

– zdolne do ruchu (nie wszystkie)

Przebieg rozwoju zarodkowego

Jednokomórkowce

– zapłodnienie i powstanie zygoty 2n (oogamia)

– zygota ulega bruzdkowaniu

Bruzdkowanie – podziały mitotyczne

– w wyniku bruzdkowania powstają niezróżnicowane komórki (2 blastomery)

– proces ten kończy się na powstaniu drugiego stadium morula

Morula – zlepka niezróżnicowanych komórek

Rys. Aneta Skawińska

– komórki moruli wędrują na powierzchnię tworząc pęcherzyk (kula). Takie stadium nazywamy blastulą

Blastula – kolonia kulista, toczek

Dwuwarstwowe

– pęcherzyk zaczyna się wpuklać do środka. Taki proces to gratulacja.

– powstaje pierwotna jama ciała blastocel

– wskutek gastrulacji powstaje gastrula (pojawia się zaczątek układu pokarmowego). W stadium gastruli zarodek posiada 2 warstwy
 

Bruzdkowanie całkowite – zachodzi w jajach o małej ilości żółtka, głównie u ssaków, prymitywne formy. Jego końcowym etapem jest powstanie celoblastuli – blastuli z obszernym blastocelem.

Rys. Aneta Skawińska

Bruzdkowanie niecałkowite – zachodzi w jajach o średniej ilości żółtka, głównie u płazów. Powstanie celoblastuli.

 Bruzdkowanie spiralne – prowadzi do powstania blastuli z obszerną pierwotną jamą ciała (blastocelem) zwanej celoblastulą. Spotykane u bezkręgowców.

Rys. Aneta Skawińska

Oligolecytalne (bezżółtkowe) – bruzdkowanie całkowite (powstają takie same blastomery)

Mezolecytalne (średniożółtkowe) – komórki nie są tej samej wielkości (różna ilość materiału zapasowego)

Polilecytalne (bogatożółtkowe) – charakterystyczne dla jajorodnych, ptaki, gady dzielą się na biegunie i tworzą tarczkę zarodkową

Rodzaj bruzdkowania zależy od ilości materiału zapasowego w jaju!

I grupa (pierwouste) – organizmy, u których pragęba przekształca się w otwór gębowy

– otwór odbytowy (jeśli występuje) to tworzy się po przeciwnej stronie

– komórki ekto- i endodermy migrują do blastocelu i tworzą mezodermę (3 warstwa zarodkowa)

– mezoderma wewnątrz zarodka tworzy pęcherzyki

– wnętrze pęcherzyka to celoma – wtórna jama ciała

Do pierwoustych zaliczamy wszystkie bezkręgowce!

II grupa (wtórouste) – organizmy, u których pragęba pierwotnie zarasta

– otwór gębowy tworzy się po przeciwnej stronie

– otwór odbytowy w miejscu pragęby

– mezoderma odrywa się w postaci pęcherzyków od ektodermy (nie ma fazy warstwy)

Do wtóroustych zaliczamy szkarłupnie oraz wszystkie strunowce wraz z człowiekiem.

Ektoderma, endoderma i mezoderma – są to listki zarodkowe, czyli warstwy komórek zarodka, które w dalszym rozwoju dają początek ściśle określonym tkankom, narządom i układom.

Tworzenie struktur z listków zarodkowych zwierząt trójwarstwowych

Ektoderma:

1. nabłonki okrywające ciała z zewnątrz oraz wyścielające przedni i końcowy odcinek przewodu pokarmowego

2. wytwory naskórka (włosy, paznokcie)

3. układ nerwowy, zarówno ośrodkowy, jak i obwodowy, oraz narządy zmysłów

Mezoderma:

1. nabłonki wyścielające wtórną jamę ciała

2. tkanki łączne (u kręgowców chrząstka, kość, krew)

3. układ krążenia (krwionośny – serce, naczynia; limfatyczny)

4. układ mięśniowy

5. układ rozrodczy

6. nerki kręgowców

7. skóra właściwa

Endoderma:

1. nabłonki środkowej części przewodu pokarmowego oraz gruczoły trawienne kręgowców (trzustka, wątroba)

2. nabłonek płuc kręgowców